حكومت بوده و شجاعتر و دليرتر از آنان و به هدايت ناوگان آشنا باشد. [1] در كنار اين فرماندهان ارشد، عدّه‌اى از درجه داران كه آنها را نقيب (سروان) مى‌ناميدند، مسؤول فراخواندن جنگاوران بودند تا اندكى قبل از رفتن به جنگ حقوق آنها را بپردازند، تعداد اين افراد بيست نفر بود و وظيفه آنها فراخواندن رزمندگان ازمنازلشان بود. [2]

هنگامى كه خليفه پيش از حركت ناوگان براى جنگ، حقوق نيروها را توزيع مى‌كرد، به فرمانده ناوگان صد دينار و رئيس ناوگان بيست دينار عطا مى‌كرد.

پرسنل ناو يا (ناويان) [3] مورد احترام و تعظيم مردم بودند، به آنان مجاهدان راه خداو رزمندگان با دشمنان خداگفته مى‌شد ومردم به دعاى آنها تبرّك مى‌جستند. [4]

مشهور است كه بخش بزرگى از اين ناويان، مغربى بودند و مغربيان از دير زمان در هدايت كشتيها و كشتيرانى مهارت داشتند و در دوران ايّوبيان در زمينه نبرد دريايى نام آور بودند، دريا نوردان مغربى درحمله به كشتيهاى صليبى‌ها در عيذاب شركت داشتند. [5]

حاجب حسام الدّين لؤلؤ از گروهى از نيروهاى پشتيبانى دريايى مغربى كه در كشتيهاى ساخت مصر و اسكندريه حضور داشتند، براى رويا رويى با كشتيهاى فرنگيان كمك خواست و آن كشتيها را به آتش كشيده و هر كس را كه درآنها بود به اسارت خود درآورد، [6] دريا نوردان مغربى درنيروى دريايى مماليك، از موقعيّت ويژه‌اى برخوردار شدند و «يلبغاالخاصكى» از آنها قدردانى كرده و آنان را دلاور مردان دريا خواند [7] و عدّه زيادى از مغربى‌ها به فرماندهى كشتيها در آمدند.

[1] - مقريزى، اتعاظ الحنفاء، ص 128 ب و صبح الاعشى، ج 3، ص 519.

[2] - مقريزى، الخطط، ج 3، ص 109.

[3] - همان مدرك، ص 111.

[4] - همان مدرك.

[5] - ابن جبير، الرحلة، تحقيق ويليم رايت، ص 59، ابن سعيد گفته است كه ناوگانها ويژۀ مغربيها بود، زيرا آنها به دشواريهاى جنگ و دريا آشناتر بودند (مقرى، نفح الطيب، ج 3، ص 111).

[6] - مقريزى السلوك لمعرفة دول الملوك، ج اول، بخش اول، قاهره، 1956، ص 79.

[7] - نويرى سكندرى، الإلمام بماقضت به الاحكام، نسخه مصوّرى از نسخه خطّى هند، ص 116 ب.