شناورى كه در روز باز كردن كانال بر آن سوار مى‌شد داراى اطاقك هشت گوشه‌اى بود از عاج و آبنوس كه پهناى هر قطعه آن سه زراع (150 تا 210 سانتيمتر) و درازاى آن به اندازه قامت يك انسان بود و روى آن گنبدى ازچوب سخت و محكم وجود داشت، اين اطاقك و گنبد، با ورقهايى از طلا و نقره پوشيده شده بود. [1]

افضل شاهنشاه داراى مجموعه‌اى از اين نوع كشتيها بود كه هنگام رفتن به بخش دريايى جزيره روضه بر آن شناورها سوار مى‌شد. [2]

كشتيهاى ويژه خلفا از اين نوع را «دواميس» نيز مى‌گفتند.

به گفته مقريزى، در مركز صنعتى جزيره در عصر ابن طولون، شناورهايى به نام علابيات، حمائم، عشاريه، سنابك و قايقهاى خدمه ساخته مى‌شد [3] و همه اينها كشتيهاى نيلى (كشتيهاى بازرگانى يا ويژه جشنها) بود.

ابن سعيد نوع ديگرى را به نام «طياره» برآنهاافزوده است. [4]

امّا كشتيهاى نوع سوّم كه جلاب ياجلسات (جمع جلبة) ناميده مى‌شد، شناورهايى بود كه در درياى سرخ و در سواحل درياى جدّه بين ايله و عيذاب و يا بين عيذاب و درياى حبشه درحركت بودند.

ابن جبير مى‌گويد:

«در اين گونه كشتيها ميخ به كار نرفته بود، بلكه به وسيله طنابهايى از قنبار كه پوست درخت نارگيل بود بسته مى‌شد، بدين صورت كه آنرا رشته مى‌كردند تا به صورت نخ در مى‌آمد و از آن طناب‌هايى مى‌بافتند و قطعات شناورها را به وسيله آن به يكديگر مى‌دوختند و اين طناب‌ها را به ميخ‌هايى از چوب نخل عبور مى‌دادند و آنگاه كه از ساختن اين نوع كشتى (جلاب يا جلبات) با او صافى كه بيان شد، فراغت پيدا مى‌كردند آن را با روغن كرچك و يا روغن كوسه ماهى كه بهترين نوع روغن بود، روغن مالى مى‌كردند، ... و منظور آنها از روغن‌

[1] - همان مدرك، ص 367.

[2] - اتعاظ الحنفاء، ص 121 ب.

[3] - مقريزى، ج 3، ص 89.

[4] - ابن سعيد، المغرب فى حلى المغرب، ج 1، ص 8.