شخصى از خاندان ابورداد سپرده مى‌شد كه هنگام طغيان، مراقب بالا آمدن آب باشد، خاندان (ابن ابورداد) خاندانى بود كه مسؤوليت مراقبت از واحد اندازه گيرى و نگهدارى و نظافت آن، از زمانى كه اين كار را سرپرست آن، فقيه عبداللّه بن عبدالسّلام بن ابورداد در سال 247 هجرى بر عهده گرفت، به افراد اين خاندان به ارث رسيده بود.

قبل از دوران فاطميان رسم بر اين بود كه آب نيل در آغاز طغيان، هر روز عصر اندازه گيرى مى شد، سپس مسؤول مقياس، افزايش آب را از صبح به تعداد انگشتان اعلان مى كرد بدون اينكه نامى از ذراع ببرد، جز اينكه اين مسؤول، هر روز نوشتارى را در زمينه افزايش آب نيل در آن روز كه چه مقدار انگشت و يا ذراع بوده، تقديم دولتمردان مى كرد و پس از آن ارتفاع سطح آب را در آن زمان نسبت به سال گذشته به اطلّاع آنان مى رساند و مردم عادّى در جريان اين مسائل قرار نمى گرفتند، هنگامى كه ارتفاع آب به شانزده ذراع مى‌رسيد مسؤول اين واحد پوشش سياه رنگ خليفه‌اى رابر پنجره اين آب سنج آويزان مى كرد و مردم بى درنگ بالا آمدن آب نيل [1] را به يكديگر مژده مى دادند.

معز خليفه فاطمى در سال 362 هجرى اعلان افزايش آب نيل را ممنوع كرد و دستور داد كه اين خبر جزبه او و به فرمانده نيروهايش جوهر، به ديگرى نوشته نشود و بدين سان پوشيده نگاه داشتن افزايش آب، عادت و رسمى شد كه خلفاى فاطمى در مصر بدان پايبند بودند و هر گاه ارتفاع آب به حدّ دلخواه مى رسيد، اطلّاع دادن آن جايز بود و سر بند خليج مى‌شكست. [2]

هنگامى كه بالا آمدن آب ثابت مى شد، خليفه آگاه مى گشت و سوار شده و با گذاشتن تاج، با گروه زيادى از همراهان از قاهره عبور كرده و رهسپار دروازه «زويله» مى‌شد. اين گروه، خيابانى را كه به مسجد طولونى و پل بزرگ منتهى مى شد طىّ مى كردند تا اينكه به شهر فسطاط مى رسيدند و از ناحيه مركز صنعتى وارد مى شدند و با

[1] - مقريزى، ج 3، ص 96 و محمود رزق سليم، النيل فى عصر المماليك، قاهره 1965، ص 52.

[2] - مقريزى، ج 1، ص 108.