«موسى بن نصير» اندلس را آزاد كرد، آشكار گرديد، وى بر آن شد كه به سرزمين بزرگ (كشور فرانكها) يورش برده، وارد اروپا گردد و قسطنطنيه را از ناحيه غرب يعنى از طرف [1] خشكى آزاد كند، و از تلاشهاى پى در پى فرمانروايان اندلس كه در سالهاى 100 تا 114 هجرى براى استيلا بر مناطق جنوبى فرانسه، مانند: «سبتمانيه» «اكدانيه»، «پرووانس» و «برگانديه» [2] انجام دادند، نيز مى‌توان بر اين معنى استدلال كرد.

به نظر مى‌رسد شكست معاويه درآزادى قسطنطنيه پس از محاصره هفت ساله (54- 60) ودر پى آن شكست تلاش سليمان بن عبدالملك در سال 98، از جمله عواملى بودند كه از سال 100 هجرى يعنى در زمان خلافت عمر بن عبدالعزيز، مسلمانهاى اندلس را به نبرد آن سوى «برتات» واداشت، امّا شكست فاحشى كه در سال 114 هجرى در جنگ «بلاط شهداء» [3] براى مسلمانان پيش آمد فعّاليّت‌هاى آنان را محدود ساخت. [4]

اين هدف از ابتداء جهت ايجاد ناوگان جنگى، مشوّقى براى مسلمانها بود كه در آغاز براى استيلا بر جزيره‌هاى شرقى درياى مديترانه، به آن متوسّل شدند وآنجا را به عنوان مراكز مقدّم تمركز نيرو وپايگاه‌هاى جنگى ولنگرگاههايى براى ناوگان‌هاى خود، در مقابل سواحل روم شرقى (بيزانس)، انتخاب كردند، تا از اين ناحيه زمينه درهم كوبيدن قسطنطنيه برايشان فراهم شود.

به خوبى ملاحظه كرديم كه چگونه معاويه در نبرد قبرس در سال 28 هجرى به‌

[1] - المقرى، نفح الطيب، ج 1، ص 259 - عبد العزيز سالم، تاريخ المسلمين و آثارهم فى الاندلس، بيروت 1962، ص 105.

[2] - شكيب ارسلان، تاريخ غزوات العرب، مصر 1352 هجرى، ص 64-105.

حسين مونس، فجرالاندس، قاهره، 1959، ص 242-2278 و عبدالعزيزسالم، تاريخ المسلمين و آثارهم فى الاندلس، ص 134-11152.

[3] - اين نام را مورّخان عرب به محل درگيرى «پواتييه» در فرانسه اطلاق كرده اند، در آنجا بين لشكريان‌عرب به فرماندهى «عبدالرحمن غافقى» با نيروهاى فرانسوى به فرماندهى «شارل مارتل» درگيرى به وجود آمد كه به پيروزى شارل مارتل انجاميد. (مترجم)

[4] - تاريخ المسلمين وآثارهم فى الاندلس، ص 146.