درختان سنط در «بهنساويه»، «سفط»، «ريشن»، «اشمونين»، «اسيوطيه»، «اخميميه» و «قوصيه» [1] بحد كافى وجود داشت. همچنين معاويه مى‌توانست براى ساختن ميخ، آهن، وزنه لنگر، چنگك، قلّاب و تبرها، معادن آهن فراوان موجود در مصر وشام ويمن رامورد بهره بردارى قرار دهد، چنانكه چسب مورد نياز، براى مسدود كردن روزنه‌هاى كشتى كه از ليبى وارد مى شد نيز در مصر فراوان بود [2] وطنابهاى كشتى‌ها [3] ازگياهى به نام «دقس» ساخته مى‌شد. علاوه بر مواد لازم براى ساختن كشتيها، نيروى انسانى ماهر ومتخصّص به اندازه كافى در شام ومصر وجود داشت.

از اسناد ومدارك «برديه» [4] كه به دوران «قرةبن شريك» فرمانرواى مصر بر مى‌گردد، مى‌توان به دستور كارعدّه زيادى از صنعتگران (كشتى سازان)، تعميركاران و رنگ‌كاران لباسها كه در كارگاه صنعتى اسكندريه به كار اشتغال داشته اند، پى برد [5]

همانگونه كه درمقدّمه كتاب اشاره كرديم، مسيحيان در ساختن ناوگان‌هاى اسلامى سورى، مصرى و مغربى نقش اساسى را ايفا كردند ودر نبردهايى كه اعراب برضدّ بيزانس‌ها انجام دادندشركت جستند واز زمانى كه «مسلمةبن مخلّدانصارى» فرمانرواى مصر، در پى حركت بيزانسها در سال 53 هجرى در حمله به شهر «بُرلُس»، از طرف معاويه در سال 54 هجرى به تأسيس كارگاه صنعتى جزيره «روضه» همّت گماشت، اهمّيّت وارزش دريانوردى اسلامى افزايش يافت.

دراين حمله، «وردان» غلام عمرو عاص، عائذبن ثعلبه بلوى» و «ابورقيه عمروبن قيس لخمى» باگروه زيادى از مردم كشته شدند. [6]

[1] - مقريزى، الخطط، ج 3، ص 110.

[2] ادريسى، نزهة المشتاق، انتشار دوزى ودى غوية، ليدن 1935، ص 136.

[3] - ابن فقيه همدانى، مختصر كتاب البلدان، ليدن 1885، ص 66.

[4] - شهر بندرى است در ليبى نزديك مرز مصر كه در جنگ جهانى دوّم منطقۀ درگيرى متّفقين وآلمان بود، م.

[5] - فتحى عثمان، ج 2، ص 344.

[6] - الكندى، كتاب الولاة وكتاب القضاة، تحقيق رفن جست، بيروت، 1908، ص 38.