دشمنان، بويژه صليبى‌ها ومغول ها كه هدفشان تنها نابودى نيروهاى مصر [1] ومغلوب كردن آنها بود، بر مصر وارد مى‌شد و اين از جمله علّت‌هاى انتقال صحنه نزاع اسلامى- صليبى به مصر بود وزمانى كه صليبى ها در زمان خليفه فاطمى «عاضد» در اثر ضعف دولت مصر، فرصت راغنيمت شمرده وسعى داشتند برآن چيره شوند، كشور شام توانست درنجات مصر ودفاع از آن، نقش بسيار ارزنده‌اى را ايفاء كند ومصر شاهد جنگ سختى بود كه بين نورالدّين محمود بن زنگى كه خواهان تشكيل جبهه واحد اسلامى بود از يكسو وصليبى‌ها كه قصد ضميمه كردن مصر رابه قلمرو حكومت خود داشتند از سوى ديگر به وجود آمد. [2]

همكارى دو كشور مصر وشام بعد از نهضت فتوحات عربى- اسلامى ودر بحبوحه- رويارويى بيزانس بانيروهاى اسلام وايستادگى ومقاومت هر دو كشور در آغاز عمليّات دريايى كه بيزانس‌ها آن رامتوجّه سواحل شام ومصر كرده بودند، تأثير بسزايى در قطعى شدن تصميم معاويه، مبنى برايجاد ناوگان دريايى اسلامى داشت ومصر نيز از مهارت كشتى رانها وصنعتگران خود كه در پوشيدن ومسدود كردن روزنه هاى كشتيها وبكار بردن ميخهاى آهنين در ساختن‌آنها، [3] تخصّص داشتند، دريغ نكرد ونتيجه اين همكارى عميق، حركت مشترك دريانوردى عربى- اسلامى، شامى- مصرى بود كه توانست در مرحله بسيار زود از مراحل تاريخ اسلامى آنها، نقشه‌هاى استراتژى دفاعى اعراب را به استراتژى هجومى تغيير دهد وصفحات اين تاريخ راسرشار از سربلندى و مباهات و دلاوريها سازد.

[1] - ژوزف نسيم، الوحدة وحركات اليقظة ابّان العدوان الصليبى، اسكندريه، 1967، ص 51.

[2] - جمال الدين الشيال، وحدة مصر وسورية فى العصر الاسلامى، سخنرانى‌هاى دانشگاه اسكندريه 1958، ص 9.

[3] - ويلهلم هويزباخ، البحرية العربيه وتطورها فى البحر المتوسط فى عهد معاويه، قطوان 1954، ص 18. مختار عبادى دراسات فى التاريخ المغرب والاندلس، ص 4.