جزيره «ميليتوس» وصنوبر از شمال بالكان وچسب مورد نياز از جنگل‌هاى مقدونيه وارتفاعات آسياى صغير استفاده مى‌كردند.

در دوران «أنستاسيوس» امپراتور بيزانس كه موفّق به ايجاد نيروى دريايى واقعى شد و «ژوسستى نين» وجانشينانش در كسب پيروزى‌هاى دريايى خود بر مردم آلمان، بر آن نيرو متّكى بودند، يك بار ديگر كارگاه صنايع دريايى در اسكندريه [1]، تجديد بنا شد. و پس از آنكه مصر در قلمرو اسلام قرار گرفت، كارگاه صنعتى اسكندريه به جهت برخوردارى از نيروهاى صنعتگر مسيحى خبره وماهر، همچنان به ساختن كشتيهاادامه مى‌داد.

ناوگان مصر كه توسّط «عبداللّه بن سعد» ايجاد شده بود با ناوگان شام در نبرد قبرس شركت كرد. [2] همچنانكه در درگيرى «ذات الصوارى» هر دو ناوگان شركت داشتند.

دريا سالاران براى نبرد، از آبراه اسكندريه خارج مى‌شدند، چنانكه اين ماجرا آنگاه كه «عقبةبن عامر جهنى» پس از بركناريش از فرمانروايى مصر توسّط معاويه ومنصوب شدن به فرماندهى نيروى دريايى، [3] اتفاق افتادكه در سال 47 هجرى از دريا به سمت «رودس» خارج گرديد.

تدارك وتجهيز جنگهاى جزاير غربى درياى مديترانه نيز بر عهده ناوگان مصرى اسكندريه بود تا اينكه كارخانه كشتى سازى تونس موفّق شدكه به اندازه احتياج خودكشتى بسازد واعراب فاتح مغرب نيز در عمليّات جنگى خود بر اين ناوگان متّكى بودند. [4]

هنگامى كه اسكندريه در قلمرو عبّاسيان قرارگرفت، فرمانروايان عبّاسى در مصر، اهتمام خويش را متوجّه پايگاه دريائى اسكندريه نمودند كه به عنوان پايگاهى اساسى براى عمليّات نظامى در مغرب كه در اطاعت عبّاسيان نبود، تبديل شده بود.

[1] - ارشيبالدلويس، القوى البحريه، ص 29.

[2] - ابن اثير، ج 3، ص 96 و فتحى عثمان، ج 2، ص 338.

[3] - الكندى، ص 38.

[4] - براى شرح بيشتر به نوشته من؛ تاريخ الاسكندريه، ص 110-113، مراجعه كنيد.