نام کتاب : تاریخ نیروی دریایی اسلام در مصر و شام نویسنده : عبادی، احمد مختار جلد : 1 صفحه : 47
دريايى مطرح بود نخست: واقع بودن آن در درياى مديترانه.
دوّم: قرار داشتن در مجراى بخش شرقى رود نيل كه به اسم اين پايگاه ناميده مىشد.
از ويژگيها ومزاياى اين موقعيّت دوگانه اين بودكه مىتوانستبين
بازرگانى داخلى در طول رود نيل وبازرگانى خارجى با سرزمينهاى مشرف برحوزه درياى مديترانه
را، جمع كند.
كشتيهائى كه از مغرب مىآمدند درآنجا به موازات ساحل شمالى
آفريقا، [1] لنگر مىانداختند، چنانكه باشهرهاى مرز شام بويژه صيدا نيز ارتباط دريايى
داشتند.
شهر دمياط به عنوان پايگاهى مهّم در رقابت بااسكندريه
جلوه گر نبود مگر آن زمانى كه جنگاوران دريايى اندلس موفّق به تصرّف جزيره كرت شدند
واين جزيره ارتباط مستقيمى با دمياط پيدا كرد بگونهاى كه دمياط آن جزيره را از حيث
اسلحه وساز وبرگ نظامى وكشتى وبادبانهاى مورد نياز كشتيها كه در كارگاه صنعتى دمياط
يا جزيره «روضه» تهيّه مىشد، تأمين مى كرد.
بيزانسها به نقشى كه شهر دمياط نسبت به جزيره كرت داشت
واقف گشتند وبراى گوشمالى دادن اهالى دمياط وسر عقل آمدن آنها و اين كه دست از تأمين
اسلحه وساز وبرگ نظامى جزيره كرت بردارند، همه تلاش خود رابراى هجومى سخت، متوجّه آن
سامان نمودند وبدين ترتيب بيزانسى ها در روز عرفه سال 238 هجرى با تعداد 300 كشتى جنگى
كه سه تن از دريا سالاران بيزانس به نامهاى: عرفا، (شايد وى همان «اوريفوس» فرمانده
نيروى دريايى بيزانس باشدو «ابن قطونه» [2] كه يعقوبى نام وى را «قطوناريس» [3] ذكر
كرده و «امر دنافه» (كه شايد لقبى است به معناى درياسالار «اميردى ناوى- Amirdenave) فرماندهى آنها
را به عهده داشتند، به سوى دمياط به حركت در آمدند.
[1] - الكبرى، المغرب فى ذكر بلاد افريقية والمغرب، تحقيق
دى سلان، الجزائر 1911، ص 86.