«كندى» وى را «رشيق الوردامى» معروف به «غلام زرافه» [1] خوانده است.

در منابع بيزانسى آمده است كه وى از پدر و مادرى مسيحى در آناتولى از توابع پامفليا (در جنوب شرقى آسياى صغير) متولّد شد و از نوجوانى كه در عمليّات جنگى اسلامى شركت مى كرد به اسلام گرويد و سپس در طرابلس مستقر شد و آموزشهاى جنگى خود را در درياآموخت و در بسيارى از حملات مسلمانها به سواحل درياى آدرياتيك شركت كرد و در پايان به طرسوس كه آنجا را به عنوان پايگاهى براى كشتيهاى [2] خود انتخاب كرده بود، منتقل شد. مهمّترين جنگهاى «لاوى غلام زرافه» حمله اى بود كه در سال 291 هجرى (904 م) از طرسوس به بندر «سالونيك» انجام داد- كه منابع عربى آن را «انطاليا» مى نامند- و يكى از مهمّترين بندرهاى روم پس از قسطنطنيه به شمار مى آمد.

در اين نبرد، لاوى توانست آنجا را با قدرت شمشير آزاد كند، نزديك به پنج هزار تن را كشت و به همين مقدار اسير گرفت و چهار هزار اسير مسلمان را آزاد كرد و به شصت فروند كشتى بيزانسى ها دست يافت و آنها را از غنايم زر و سيم و كالا و برده كه نيروهاى او به دست آورده بودند، پركرد. [3]

امّا دوّمين شخصيت، «عبداللّه بن وزير» است كه (حدود سال 332 ه) حاكم شهر «جبله» بود و در زمان او، كسى آشناتر از او به درياى روم و سالمندتر از وى نبود، علاوه بر اينكه او از زمانهاى قديم اهل ديانت و جهاد و مبارزه در اين منطقه بود، در بين سرپرستان كشتى هاى جنگى و كاركنان و خدمه آنها كسى نبود كه از فرمان او سرپيچى و يا مهارت و دور انديشى وى را انكار كند. [4]

نيروى دريايى در مصر و شام (دوران طولونيان و اخشيديان)

[1] - الكندى، ص 245.

[2] - محمد عبداللّه عنان، مواقف حاسمة، ص 78.

[3] - طبرى، ج 11، ص 391 و ابن اثير، ج 7، ص 533، به شرح كاملتر روايت بيزانس، كه مورّخ بيزانسى «كامنياتس» آنرا نقل كرده كه «ليو» طرابلسى وى را اسير كرد وسپس غرامت اسارتش را پرداخت، در كتاب مواقف حاسمة فى تاريخ الاسلام، ص 78-82 مراجعه كنيد.

[4] - مسعودى، مروج الذهب، ج 1، ص 129.