حالت از مصر به دمشق باز گشتند [1]

پيروزى فاطميان بر سلجوقيان، بازگشت برخى از شهرهاى شام را به اطاعت فاطميان به دنبال داشت، بدين سان بدرالجمالى تصميم به بازگرداندن دمشق گرفت و لشكرى را به فرماندهى نصر الدّوله بدان سو گسيل داشت و شهر را به محاصره در آورد، اتسز ناگزير از تاج الدّوله تتش بن الب ارسلان كمك خواست، او نيز به يارى اتسز برخاست و هنگامى كه لشكريان او به نزديكى دمشق رسيدند، سپاه فاطميان دست از محاصره برداشته و آهنگ مصر كردند.

بدين ترتيب قبل از فرا رسيدن سال 480 هجرى (1087 م) دولت فاطميان بيشتر نفوذ و تسلّط خود بر سواحل شام را از دست داد و با از بين رفتن نفوذ فاطميان از صيدا، عكا، طرابلس، عرقه، جبيل و بيروت، پايگاه هاى دريايى فاطميان در شام تنها به عسقلان منحصر شد كه آنجا به عنوان مركز اصلى به حساب مى آمد كه ناوگان ها براى حمله به سواحل شام از آن پايگاه اعزام مى شدند.

به علاوه، افضل شاهنشاه كه پس از در گذشت پدرش بدرالجمالى پست وزارت را برعهده گرفت، با غنيمت شمردن فرصت درگيرى بين دقاق و رضوان، دو پسر تاج الدّوله تتش، سعى كرد نفوذ فاطميان را بر سرزمين شام تجديد كند. از اين رو وى در سال 489 هجرى (1095 م) موفّق شد با اعزام ناوگان مصر به ساحل و پياده كردن نيرو درصور، آن شهر را با قدرت شمشير آزاد كند، [2] چنانكه در شعبان سال 491 هجرى (1097 م) پس از چيرگى بر ايلغازى و سقمان، پسران أرتق، [3] با امان دادن به اهالى بيت المقدس، بر آن شهر تسلّط يافت و فرمانروايى را به نام افتخار الدّوله بر آن گماشت. [4] در همان هنگام بيت المقدس تحت فرمان فاطميان قرار گرفت تا آنكه در

[1] - ابوالفداء، المختصر فى اخبار البشر، ج 4، ص 102.

[2] - ابو محاسن، النجوم الزاهرة، ج 5، ص 159.

[3] - مقريزى، اتعاظ الحنفاء، ص 113 أ. برخى از مورّخان باز پس گيرى بيت المقدس توسّطفاطميان را دو سال جلو تر يعنى سال 489 هجرى ذكر كرده‌اند (به ابو الفداء، ج 4، ص 64 مراجعه كنيد).

[4] - ابن اثير، ج 8، ص 189 و ابو محاسن، ج 5، ص 150.