زمينه‌سازيها براى انتقال افكار بيگانگان بوده است. كسانى كه تنها راه نجات ما را در اين مى‌ديدند كه «از فرق سر تا نوك پا فرنگى شويم» پيشقراولان اين هجوم ويرانگرند.

2- تغيير اصطلاحات: تغيير اصطلاحات و واژه‌هاى محلّى و طبيعى مردم به لغات و اصطلاحات بيگانه و كوشش در ترويج آنها، به طور طبيعى زمينه روحى لازم را براى پذيرش مفاهيم غربى آماده مى‌كرد. كوشش رژيم گذشته در نابود كردن اصطلاحات عربى و اسلامى رائج در جامعه و استفاده از واژه‌هاى خارجى در سطح رسانه‌هاى عمومى در همين رابطه بايد مورد تأمّل واقع شود.

3- تحريف مذهب: برخى از راويان افكار بيگانه سعى مى‌كردند تا با استفاده از پوشش مذهبى به مبارزه عليه مذهب بپردازند. آنان اين توصيه ماركس را اجرا مى‌كردند كه گفته بود:

«بايد دانست چگونه با دين مبارزه كرد و براى اين كار بايد منابع ايمان و دين توده‌ها را با مفاهيم مادّى‌گرا توضيح داد». [1] بر اين اساس، افرادى كه هيچ اعتقادى به دين نداشتند، به تفسير و تحليل مبانى اسلامى و تطبيق آن با انديشه‌هاى مورد نظر خود مى‌پرداختند. تفاسير ملّى‌گرايان از آيات قرآنى و نيز تفسيرهاى گروههاى ماركسيستى و التقاطى از برخى آيات و روايات، نمونه‌هاى گويائى از اين نوع تحريف مذهبى است.

4- تحريف شخصيّتها: سعى مى‌شد از طريق تحريف شخصيّتهايى كه در قلب مردم جايگاه معنوى بزرگى داشتند، آنها را از حالت «الگو» و «اسوه» بودن خارج كنند و بجاى آنها الگوهاى غربى را جايگزين كنند. مذمّت از دانشمندان داخلى و توصيف بيشتر از حدّ از دانشمندان خارجى در اين راستا قرار داشت. نسبت به شخصيّتهاى تاريخى نيز گاهى كوشش مى‌كردند آنان را افرادى مادّى مسلك و در واقع پيرو فرهنگ غربيها يا شرقيها وانمود كنند.

مثلًا چهره «حافظ» را به عنوان يك شاعر عارف و با معنويت و حافظ كل قرآن كريم، حافظى ترسيم مى‌كردند كه «وعده رستاخيز را انكار مى‌كند ...». [2]

5- تحريف تاريخ: برخى از نويسندگان، در تحليل پديده‌هاى تاريخى و حتى بيان وقايع تاريخى به منظور مستند نمودن اعتقادات نشأت گرفته از بيگانگان، دست به

[1] علل گراِیش به مادِیگرِی، مرتضِی مطهرِی، ص 35، نشر صدرا.

[2] همان، ص 15.