ابراهيم يزدى.

3- اعضا: اعضاى نهضت آزادى به طور عمده از ميان اقشار مرفه يا نيمه مرفه شهرى برخاسته‌اند و بيشتر آنها داراى تحصيلات دانشگاهى و يا دانشجوى دانشگاه هستند. اعضاى نهضت، چه از سوى مردم و چه از سوى رسانه‌هاى غربى به عنوان ليبرال شناخته شده‌اند. اين ليبرالها كه گرايشهاى كم رنگى از مذهب در سخنان آنها به چشم مى‌خورد داراى ويژگيهاى زير هستند:

الف- غربزدگى: مهندس بازرگان در اين رابطه مى‌گويد: «زندگى كه ما امروز داريم همه‌اش فرنگى است. طرز فكر ما، درس خواندن ما، مبارزه ما، انقلاب، ضديت ما با استعمار و استثمار، تمام ارمغان غرب است.» [1]

ب- علم گرايى: به پيشرفتهاى علم با ديده تحسين مى‌نگرند و مى‌كوشند كه بسيارى از پديده‌هاى اجتماعى- مذهبى را از جمله شناخت مبدأ و معاد را از راه علوم روز به اثبات برسانند. كتب مذهبى بازرگان نشانگر اصالت دادن بيش از حد به پيشرفتهاى علمى است.

ج- فرد گرايى: به اصالت فرد و آزاديهاى فردى در حد عدم تزاحم يكديگر عقيده دارند.

د- ملّى گرايى: اسلام را از زاويه ايرانى بودن نگاه مى‌كنند. به قول خودشان سعى مى‌كنند از طريق اسلام به ايران خدمت كنند؛ يعنى اوّل ايران سپس اسلام. [2]

هـ- جدايى دين از سياست: دين را امرى شخصى مى‌دانند و معتقد به اجراى همه احكام آن در زمينه‌هاى سياسى و اجتماعى نيستند.

و- مبارزه مسالمت آميز: اعتقاد دارند كه بايد مبارزه و مخالفت خود را از راههاى مسالمت آميز و در چهار چوب قوانين كشور انجام دهند. [3]

ز- فقدان پايگاه مردمى: اعضاى نهضت به دليل آنكه از نظر طبقاتى و فرهنگى با توده مردم فاصله دارند، قادر به برقرارى تماس با آنان نيستند. در عين حال، انتظار آنها از مردم اين است كه با انجام تظاهرات و فداكارى آنها را به حكومت برسانند و سپس خود كنار بروند.

ح- مخالفت با ولايت فقيه: اعضاى نهضت با توجه به اصل جدايى دين از سياست،

[1] مواضع نهضت آزادِی در برابر انقلاب اسلامِی، ص 24.

[2] انقلاب در دو حرکت، مهندس بازرگان، ص 111.

[3] به همِین دلِیل هنوز آزادانه فعالِیت دارند.