براى محاكمه اتباع خود بودند. دولت ايران نيز شرايط جديدى را در اين زمينه اعلام كرد و تسهيلاتى براى آنها در نظر گرفت كه ابتدا دولت فرانسه سپس ساير دولتها نيز آن را پذيرفته و قراردادهاى جديدى براى اقامت اتباع خود با ايران منعقد كردند. [1]

ب- خاتمه خدمت ميسلپور ومستشاران بلژيكى‌

در سال 1301 ه ش، هنگامى كه احمد قوام (قوام السلطنه» براى دومين بار به نخست وزيرى رسيد، سياست قبلى خود يعنى كشاندن پاى آمريكاييها به ايران را دنبال كرد. با توجّه به اين كه مورگان شوستر امريكايى و مستشاران همراه او خدماتى در گذشته جهت سر و سامان دادن اقتصادى و مالى ايران انجام داده بودند، قوام يك بار ديگر به فكر استفاده از مستشاران امريكايى افتاد. به همين دليل به «حسين علاء» وزير مختار ايران در واشنگتن، دستور داد كه در اين مورد با «شوستر» جهت استخدام مجدّد وارد گفتگو شود. به دنبال اين مذاكرات و با توصيه شوستر، يك هيأت از مستشاران مالى و شهردارى آمريكا به رياست دكتر «آرتو ميلسپو» [2] به مدت پنج سال براى خدمت در ايران استخدام شدند. [3]

پس از ورود اين هيأت به ايران، دكتر ميلسپو با عنوان مدير كل ماليه و با اختيارات تام مشغول كار شد و دست به اصلاحات و اقداماتى زد. رضاخان كه در اين زمان چهره ضدبيگانه به خود گرفته بود و در صدد كسب وجاهت ملّى بود، ابتدا دستور داد اختيارات «ميلسپو» و ساير مستشاران آمريكايى محدود گردد. امّا چون آنها حاضر نبودند با اين محدوديتها به كار خود ادامه دهند، وى دستور خاتمه خدمت ميلسپو و همكارانش را صادر كرد و آنها ايران را ترك كردند. علاوه بر اين، مستشاران بلژيكى كه حدود سى سال گمركات ايران را در اختيار داشته و آنجا را اداره مى‌كردند، بركنار شدند و گمركات تحويل كارمندان ايرانى شد. [4]

[1] - تاريخ روابط خارجى ايران، هوشنگ مهدوى، ص 215.

[2] . 1 - Arthur.c.Millspaugh.

[3] - از سيد ضياء تا بختيار، مسعود بهنود، ص 46-45، تهران، جاويدان، 1370؛ نفوذ آمريكا در ايران، ابراهيم سنجر، ص 21.

[4] - تاريخ روابط خارجى ايران، هوشنگ مهدوى، ص 215.