نام کتاب : تاریخ روابط خارجی معاصر ایران نویسنده : نظرپور، مهدی جلد : 1 صفحه : 141
1311 ه ش، با واگذارى قسمت آرارات شرقى به تركيه خاتمه
يافت و پس از سفر رضاخان به آن كشور، رابطه بين دو كشور به بالاترين سطح دولتى رسيد
و زمينه از هر جهت براى يك پيمان منطقه اى آماده شد. [1]
در سال 1316 ه ش/ 1937 م، پس از اين كه اختلافهاى چهاركشورى
كه قراربود در اين پيمان شركت كنند، برطرف شد، وزراى خارجه ايران، تركيه، عراق و افغانستان
در تهران گردهم آمدند و پيمان عدم تعرض و دوستى، مشهور به «پيمان سعدآباد» را با حمايت
و هدايت پشت پرده انگلستان امضا كردند. به موجب اين پيمان، چهار كشور متعهد شده بودند
كه در امور داخلى يكديگر مداخله نكرده، در كليه اختلافهاى بينالمللى با يكديگر مشورت
كنند، حدود مشترك يكديگر را محترم بشمارند، هيچ گونه عليمات تجاوزگرانه عليه يكديگر
انجام ندهند و هر گونه اختلاف بين خود را از طريق مسالمت آميز حل و فصل نمايند و
.... [2]
قطع روابط سياسى با فرانسه و آمريكا و برقرارى
مجدّد آن
هرقدر از عمر حكومت رضاخان مىگذشت، استبداد و ديكتاتورى
او در ايران بيشتر مىشد. مردم كشورهاى اروپايى بويژه فرانسه كه در اين زمان در جوّ
دموكراسى و آزادى زندگى مىكردند، در رسانه هاى جمعى آن كشور انتقادهايى عليه استبداد
رضاخان منتشر كردند. علاوه بر اين، چون مردم فرانسه رضاخان را مجرى سياستهاى انگلستان
در خاورميانه مىدانستند، لحن انتقاد افكار عمومى آن كشور (نه حكومت) روز به روز نسبت
به ديكتاتورى رضاخان شديدتر مىشد.
دولت ايران نسبت به اين موضوع چند بار به دولت فرانسه
اعتراض كرد. امّا مقامهاى آن كشور، پاسخ دادند كه طبق قوانين فرانسه، رسانه هاى آن
كشور آزادند و در اين باره نمىتوان آنها را مورد تعقيب قرار داد. رضاخان كه از اقدام
مطبوعات فرانسه به شدت عصبانى بود و
[1] - تاريخ روابط خارجى ايران، هوشنگ مهدى، ص
219-218.
[2] - سياست خارجى ايران در دوران پهلوى، هوشنگ مهدوى،
ص 45-43؛ تاريخ سياست بيست ساله ايران، حسين مكى، ج 6، ص 350-346، نشر ناشر، تهران،
1362.
نام کتاب : تاریخ روابط خارجی معاصر ایران نویسنده : نظرپور، مهدی جلد : 1 صفحه : 141