نام کتاب : تاریخ روابط خارجی معاصر ایران نویسنده : نظرپور، مهدی جلد : 1 صفحه : 179
كنسرسيوم بين المللى تشكيل داده بودند به ايران آمده،
با هيأت (1) سه نفره ايرانى به رياست «على امينى» به گفتگو پرداختند. شرايط مساعدى
كه براى غارت و چپاول منابع نفتى ايران پس از كودتا به وجود آمده بود، سرانجام منجر
به قرارداد فروش نفت و گاز ايران مشهور به «قرارداد كنسرسيوم» يا امينى- پيج شد. اين
قرارداد در 29 مهر 1333 ه. ش با اكثريت آرا به تصويب مجلس هجدهم كه انتخابات آن در
جوّ خفقان و سركوب دولت نظامى زاهدى برگزار شده بود، رسيد. (2)
به موجب اين قرارداد، اكتشاف، استخراج، پالايش و فروش
نفت ايران به كنسرسيومى مركب از پنج شركت نفتى سپرده شد. شركت آمريكايى 40%، شركت نفت
انگليس 40%، شركت رويال داچ شل 14% و شركت نفت فرانسه 6% از سهام نفت برخوردار شدند؛
مدت قرارداد 25 سال و قابل تمديد تا سه دوره پنج ساله و غير قابل فسخ بود. ميزان درآمد
ايران 50% از فروش شركتها بر اساس قيمت اعلام شده بود.
بدين ترتيب، آمريكا كه به عنوان ميانجى و دلال وارد نهضت
ملّى نفت ايران شده بود، چهل درصد از سهام نفت ايران را تصاحب كرد و صنايع نفت كه غرامت
سنگين آن نيز پرداخت شده بود دوباره به شركتهاى بيگانه واگذار شد و كنسرسيوم، امور
نفتى ايران را در دست گرفت.
عضويت ايران در پيمان بغداد
استعمار خارجى در ايران مهرههاى زيادى داشت كه هر كدام
از آنها داراى خصوصياتى بودند كه در يك مقطع خاص از آنها استفاده مىكرد. بطور مثال
وقتى كه نياز به كودتا و سركوب و ايجاد رعب و وحشت بود، از «زاهدى» استفاده كردند.
ليكن همين كه او وظيفه خود را انجام داد، از نخست وزيرى بركنار و «حسين علاء» به نخست
وزيرى منصوب شد. وى يكى از چهرههاى باسابقه سياسى ايران و عضو فراماسونرى و از
نام کتاب : تاریخ روابط خارجی معاصر ایران نویسنده : نظرپور، مهدی جلد : 1 صفحه : 179