مشهور به «دكترين آيزنهاور» شد. اين لايحه مربوط به كمك آمريكا به كشورهاى خاورميانه بود و به رئيس جمهور آن كشور اجازه مى داد كه بطور انفرادى يا جمعى به كشورهاى منطقه كمكهاى اقتصادى، نظامى ومالى ارائه دهد. هر چند آيزنهاور اعلام كرده بود كه هدف از اين لايحه كمك به كشورهاى خاورميانه جهت حفظ استقلال و تماميت ارضى خود در مقابل مطامع كمونيسم بين المللى است، امّا واقع امر اين بود كه دولت آمريكا با اين اقدام خود گام جديدى در راه گسترش نفوذ خود در بين كشورهاى خاورميانه، بويژه ايران، پاكستان، تركيه وعراق برداشته بود تا بتواند جاى خالى نفوذ سنتى انگلستان را با توافق آن كشور پر كند. [1]

«دكترين آيزنهاور» واكنش متفاوتى در كشورهاى خاورميانه به وجود آورد؛ دولت مصر به رهبرى جمال عبدالناصر (رهبرى كشورهاى مترّقى عربى) با آن به مخالفت برخواست. امّا كشورهاى عضو پيمان منطقه‌اى بغداد، ايران، پاكستان، تركيه و عراق هر چند آن را بطور كامل مطلوب نمى‌دانستند و خواستار عضويت آمريكا در پيمان خود بودند، ولى آن را بهترين وسيله براى حفظ صلح و بهبود اقتصادى كشورهاى منطقه دانستند كه در پى آن كمكهاى اقتصادى، نظامى و مالى آمريكا به اين كشورها بويژه ايران سرازير شد. [2]

موافقت نامه دوجانبه دفاعى ايران و آمريكا

سياست خارجى آمريكا در خاورميانه تا اين زمان نتايج خوبى براى آن كشور در دوران جنگ سرد با شوروى به همراه داشت، زيرا توانسته بود عدّه‌اى از كشورهاى منطقه را در پيمانى به نام بغداد گردآورد. امّا كودتاى ناگهانى 1337 هش/ 1958 م در عراق كه منجر به قتل عام خانواده سلطنتى و سرنگونى رژيم پادشاهى آن كشور شد، لطمه شديدى به سياست آمريكا وارد ساخت. در اين كودتا كه توسط ژنرال «عبدالكريم‌

[1] - ر. ك: سياست خارجى ايران در دوران پهلوى، هوشنگ مهدوى، ص 251-247؛ از سيد ضياء تا بختيار، بهنود، ص 427؛ تاريخ جنگ سرد، آندره فونتن، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوى، ص 308-306.

[2] - سياست خارجى ايران در دوران پهلوى، هوشنگ مهدوى؛ عقاب و شير، بيل، ص 200-191.