نام کتاب : تاریخ روابط خارجی معاصر ایران نویسنده : نظرپور، مهدی جلد : 1 صفحه : 200
ديدار شاه از آمريكا و ملاقات با كندى دموكرات، نتايجى
را به همراه داشت كه از جمله مهمترين آنها عبارتند از:
بركنارى على امينى از نخست وزيرى و انتصاب «اسدالله عَلَم»
وزير دربار شاه به اين مقام، اعلام اصلاحات ارضى و سپس «انقلاب سفيد» با اصول ششگانه
آن، انجام همه پرسى. جهت تأييد انقلاب شاه، سركوبى آزاديخواهان، كمكهاى مالى و اقتصادى
بيشتر آمريكا به شاه و حمايت سياسى از او، كاهش قدرت و نفوذ نخست وزيران و تشريفاتى
بودن آنها و مهمتر از همه، ديكتاتورى، خفقان، اختناق و سركوب تا آغاز شعله هاى انقلاب
اسلامى. [1]
كاپيتولاسيون، قيام مردم و تبعيد امام (ره)
دولتمردان سياسى ايران در طول دويست سال اخير، چندين بار
تن به قضيه شرمآور كاپيتولاسيون دادند و از اين طريق باعث خسارات جبران ناپذيرى به
جان، مال، ناموس و حيثيت سياسى مردم ايران شدند كه اوّلين آن مربوط به افراد روسيه
در قرارداد تركمنچاى و آخرين آن مربوط به افراد آمريكايى در سال 1343 ه. ش بود. [2]
دولت آمريكا كه تا اين زمان نفوذ همه جانبهاى در ابعاد
سياسى، نظامى واجتماعى ايران پيدا كرده بود و افراد زيادى از اتباع آن كشور در ايران
تحت عناوين گوناگون بويژه هيأتهاى مختلف نظامى در ايران مشغول كار بودند، تصميم گرفت
كه مصونيت قضايى و كنسولى را كه مخصوص اعضاى كادر ديپلماتيك و هيأتهاى سياسى است، به
آنها نيز تسرّى دهد. به همين دليل به دولت ايران فشار آورد كه هر چه زودتر مجوز معافيت
قضايى و كنسولى را براى اين گونه افراد و اعضاى خانواده و ساير همراهان آنها و حتّى
محل زندگى آنها از طريق قانونى صادر كند. ابتدا دولت عَلَم در زمان فترت مجلس و پس
از پشت سرگذاشتن وقايع پانزده خرداد آن را تصويب كرد. امّا پس از اين كه انتخابات مجلس
دوره 21 برگزار شد و «حسنعلى منصور» به نخست وزيرى رسيد، در سوم مرداد 1343 ه. ش
[1] - سياست خارجى ايران در دوران پهلوى، هوشنگ مهدوى،
ص 228-279؛ از سيد ضياء تا بختيار، بهنود، ص 473-467.
[2] - ر. ك: تاريخ سياسى معاصر ايران، مدنى، ج 1، ص
45-39؛ تاريخ بيست و پنج ساله ايران، نجاتى، ص 303
نام کتاب : تاریخ روابط خارجی معاصر ایران نویسنده : نظرپور، مهدی جلد : 1 صفحه : 200