تشكيل كميسيون مشترك اقتصادى ايران و آمريكا

در سال 1353 ه. ش/ 1974 م، «كيسينجر» وزير امور خارجه وقت آمريكا به شاه پيشنهاد كرد كه روابط ايران و آمريكا توسعه و تعميق بيشترى پيدا كند. وى در نامه خود خطاب به شاه درخواست كرده بود كه يك كميسيون مشترك اقتصادى در سطح وزيران دو كشور تشكيل شود واين كميسيون راههاى بيشتر توسعه روابط دوكشور را بررسى كند. شاه پيشنهاد وزير امور خارجه آمريكا را پذيرفت و كمى بعد كميسيون مورد نظر تشكيل شد. [1] پس از استعفاى نيكسون (به دليل افتضاح واترگيت) معاونش «جرالد فورد» جانشين او شد. رئيس جمهور جديد، «كيسينجر» رادر مقام خود ابقا وسياست نيكسون را در مورد ايران دنبال كرد. به همين دليل پس از گذشت مدت كوتاهى از رياست جمهورى فورد، كيسينجر به تهران سفر كرد واوّلين كميسيون مشترك اقتصادى بين ايران و آمريكا در تهران تشكيل گرديد. در اسفند 1353 ه. ش، دومين جلسه اين كميسيون در واشنگتن تشكيل شد. در پايان آن اجلاس يك موافقتنامه بازرگانى پانزده ميليارد دلارى توسط كيسينجر و هوشنگ انصارى وزير اقتصاد و دارايى ايران به امضا رسيد. بر اساس اين توافق، آمريكا علاوه بر ساختن بنادر، بيمارستانها، وسايل الكتريكى و ...، با احداث هشت نيروگاه اتمى نيز در ايران موافقت كرد. [2] يك سال بعد؛ يعنى در سال 1354 ه. ش، كيسينجر دوباره به ايران مسافرت نمود و پروتكل بازرگانى جديدى بين مقامهاى دو كشور امضا شد كه به موجب آن مبادلات تجارى و بازرگانى بين دو كشور براى پنج سال بعد مبلغ 52 ميليارد دلار برآورد شد. علاوه بر اينها، در طول اين سالها، موافقتنامه هاى ديگرى بين دو كشور به امضا رسيد كه باعث افزايش چشمگير روابط تجارى و اقتصادى دو كشور شد؛ بطورى كه آمريكا كه در سالهاى 1350 تا 1353 ه. ش، همواره بعد از آلمان و ژاپن سومين شريك تجارى ايران بود، در سال 1354 ه. ش، مقام اوّل را در بين طرفهاى تجارى ايران به دست آورد و روابط ديپلماتيك و تجارى‌

[1] - سياست خارجى ايران در دوران پهلوى، هوشنگ مهدوى، ص 425-424.

[2] - همان؛ جنگ قدرتها در ايران، روبين، ص 120.