سرمايه گذارى و تجارت در ايران شركت كرد، بگونه اى كه بعد از آمريكا و آلمان مقام سوم را در ايران بدست آورد. در اين سالها از يك سو، ايران بسيارى از كالاهاى خود را از آن كشور وارد مى كرد واز سوى ديگر، ژاپن نيز ميزان سرمايه گذارى خود در ايران را افزايش داد و در بسيارى از طرحهاى صنعتى و عمرانى از جمله در طرحهاى پتروشيمى، توليد پلاستيك، دارو، وسايل الكتريكى و ... مشاركت فعال داشت [1] تا از خان گسترده رژيم شاه كه بر اثر افزايش قيمت نفت، پولهاى زيادى را به سوى ايران سرازير كرده بود، بى‌نصيب نماند.

روابط ايران با اروپاى شرقى‌

روابط ايران با كشورهاى اروپاى شرقى يا كشورهاى طرفدار شوروى سابق تابعى از روابط ايران با ابرقدرت شرق سابق بود. همان طور كه در درس چهارده گذشت، روابط ايران و شوروى در دهه 1340 ه. ش و 1350 ه. ش در زمينه‌هاى اقتصادى، فنى و بازرگانى افزايش يافت و به دنبال آن روابط ايران با كشورهاى بلوك شرق نيز تا حدودى در زمينه‌هاى اقتصادى و بازرگانى و گاه سياست خارجى گسترش پيدا كرد.

بيشترين و گسترده ترين روابط ايران با كشورهاى اروپاى شرقى با كشور رومانى بود.

سفرهاى متعدد شاه به آن كشور و «چائوشسكو» به ايران باعث بسط و توسعه اقتصادى و فنى بين دو كشور شد. قراردادهاى متعدد ايران با آن كشور در زمينه هاى تأسيس كارخانه مونتاژ تراكتور در تبريز، احداث كارخانه چوب برى و نجارى در شمال ايران، كمك رومانى در زمينه استخراج معادن و امور كشاورزى، مجتمع كشت و صنعت، كارخانه واگن سازى و چندين طرح و پروژه ديگر، باعث همكارى بيشتر ايران و رومانى در زمينه هاى مختلف شد. [2]

كشور چكسلواكى سابق نيز يكى ديگر از كشورهاى اروپاى شرقى بود كه رژيم شاه با آن روابط اقتصادى و سياسى و تجارى مهمّى داشت. دو كشور در زمينه هاى مختلفى با هم‌

[1] - سياست خارجى ايران در دوران پهلوى، هوشنگ مهدوى، ص 424-423.

[2] - همان، ص 418.