دوستونى نيكسون- كيسينجر شد و نظام نوپاى اسلامىِ ايران از مدار سلطه آمريكا خارج گرديد. اين يكى از پيامدهاى فورى انقلاب بزرگى بود كه توسط رهبر كبير آن هدايت و رهبرى مى شد و باعث بهت و حيرت جهانيان گرديد. [1]

پايان سلطه و غارت 25 ساله ايران توسط آمريكا، به خطر افتادن امكان دسترسى آسان، مداوم و مطمئن جهان غرب به نفت منطقه وحيات اقتصادى آنها، به هم ريختن موازنه قدرت در جهان دوقطبى، انحلال پيمان سنتو، برچيده شدن پايگاههاى جاسوسى و استراق سمع آمريكا از شمال كشور (بهشهر و كبكال)، اخراج چهل الى 45 هزار از مستشاران آمريكايى از ايران، بروز جوّ ضدآمريكايى در جهان بويژه در منطقه پيرامون ايران از ديگر پيامدهاى مهم و فورى و شوك آور انقلاب اسلامى بود.

نگرشى سطحى و گذرا به اين تحولات مهم، علل موضع گيرى خصمانه آمريكا عليه ايران را مشخص مى‌كند. [2]

قدر مسلم اين است كه حوادث و پديده هايى كه در تاريخ ديپلماسى جمهورى اسلامى ايران نسبت به آمريكا به ثبت رسيده، به موارد فوق الذكر محدود نمى شود ومسائل زيادى را در بر مى‌گيرد كه در حد گنجايش اين جزوه نيست. در اين درس دورنمايى از روابط جمهورى اسلامى و آمريكا را ترسيم مى‌كنيم.

دوران دولت موقت‌

پس از پيروزى انقلاب اسلامى دولت ليبرال و ميانه رو «مهندس بازرگان» بنا بر ضرورت انقلاب بر سر كار آمد. اين دولت و كارگزاران آن نه انقلابى بودند و نه اعتقادى به حركتهاى انقلابى داشتند. از اين رو، محور عمده و يكى از اصول سياست خارجى ان برقرارى رابطه با آمريكا و ساير دولتهاى غربى قرار گرفت و سياست مسالمت آميز و سازشكارى در برابر غارتگران بين المللى و از جمله آمريكا را در دستور كار خود قرار داد. اتخاذ چنين سياستى ريشه در غربزدگى ليبرالها و همفكران ملى گراى آنها داشت.

[1] - رويارويى انقلاب اسلامى ايران و آمريكا، جميله كديور، ص 180.

[2] - خليج فارس ومسايل آن، همايون الهى، ص 281؛ جزوه درسى مسائل منطقه‌اى ايران، بيژن اسدى.