فارس كه ايران ستونى نظامى و اصلى آن را تشكيل مى داد، از يك سو و تجاوز شوروى سابق به افغانستان و آغاز جنگ تحميلى عراق عليه ايران از سوى ديگر، باعث شد كه حاكمان محلى كشورهاى حوزه جنوبى خليج فارس و حاميان غربى آنها بويژه امريكا به فكر افتادند تا با سياست جديدى براى حفظ امينت اين كشورهاى كوچك ولى نفت خيز در پيش گيرند؛ از اين رو، شوراى همكارى خليج فارس با شركت شش كشور عربستان، كويت، بحرين، امارات، قطر و عمان در 25 ماهه مه 1981 م/ 1360 ه. ش تشكيل گرديد و سران اين شش كشور منشور آن را امضا كردند. [1]

از آغاز تشكيل شوراى همكارى خليج فارس، روابط خارجى جمهورى اسلامى با كشورهاى عضو اين شورا تحت تأثير موضع گيريهاى شورا در قبال نظام نوپاى جمهورى اسلامى قرار گرفت كه در اين قسمت بطور اجمال به آن اشاره مى‌كنيم.

الف- عربستان‌

عربستان سعودى مهمترين عضو شوراى همكارى خليج فارس و در واقع هدايت كننده اين شورا و سياستهاى آن عليه جمهورى اسلامى ايران بود. به همين علت روابط خارجى كشورمان با پادشاهى سعودى در دوران پس از تشكيل شوراى همكارى خليج فارس از چشم انداز چندان مطلوبى برخوردار نبوده، همواره دچار نوسانات و چالشهاى زيادى شده است كه از قطع كامل تا برقرارى در سطح سفير بوده است.

هر چند ايران و عربستان سعودى بنا به دلايل ايدئولوژيكى، سياسى، اقتصادى، نظامى و وابستگى بى چون و چراى عربستان به امريكا و استقلال كامل ايران، داراى اختلافهاى عميقى با يكديگر بودند، اما بنا به دلايلى كه مهمترين آنها عضويت هر دو كشور در اوپك و سازمان كنفرانس اسلامى و اعزام سالانه چندين هزار زائر به خانه خدا و شركت در مراسم سياسى- عبادى حج است ناچار بودند تا حدودى سياستهاى مخالف همديگر را تحمل كرده و يا با تسامح و تساهل با آن برخورد كنند. اما در پاره اى از مواقع به زعم موارد مذكو روابط دو كشور به قطع كامل سياسى نيز منجر شده است كه‌

[1] - مبانى رفتارى شوراى همكارى خليج فارس در قبال جمهورى اسلامى ايران، بهمن نعيمى ارفع، ص 50-45؛ رويارويى انقلاب اسلامى و آمريكا، كديور، ص 111.