نام کتاب : تاریخ روابط خارجی معاصر ایران نویسنده : نظرپور، مهدی جلد : 1 صفحه : 308
كه براى ايران كالا حمل مى كرد، روابط دو كشور مدتى تحت
تأثير آن قرار گرفته و دچار نوسان گرديد، ولى سرانجام با آزادى كشتى و رفع توقيف آن،
مناسبات دو كشور دوباره بهبود يافت. [1]
از اين تاريخ به بعد به دليل شركت مستمر سران دو كشور
در اجلاسهاى سالانه اكو و عدم شركت تركيه درتحريمهاى اقتصادى امريكا عليه ايراندر
سالهاى 1374 و 1375 ه. ش روابط دو كشور از سطح نسبتاً بالايى برخوردار بوده و كمتر
دچار تحول و نوسان شده است.
كشورهاى تازه استقلال يافته
يكى از مهمترين پديدههاى سياسى و بين المللى قرن بيستم
فروپاشى شوروى سابق بود؛ چرا كه اين كشور رهبرى بلوك شرق سابق را به عهده داشت و نقش
مهمى در تحولات بين المللى و منطقهاى ايفا مى كرد. افول ابرقدرت شرق در منطقه حساس
خاورميانه و خليج فارس بيش از همه براى ايران مهم بود، زيرا در حالى كه كشورمان سالهاى
زيادى در همسايگى يكى از ابرقدرتهاى قرن به سر مى برد، اين بار با تعداد كشورهاى بيشتر
ولى كوچك و ضعيف رو به رو بود و همين امر باعث مى شد كه سياست خارجى اش در منطقه دچار
تحول شود و فعاليتهاى جديدى را به مقتضاى زمان و به تناسب كشورهاى فوق آغاز كند.
از ميان پانزده كشور جديد مستقل كه پس از فروپاشى شوروى
سابق تشكيل شد، سه كشور غرب درياى خزر و منطقه قفقاز، يعنى آذربايجان، ارمنستان و گرجستان
و پنج كشور شرق درياى خزر، يعنى آسياى ميانه، شامل تركمنستان، قزاقستان، تاجيكستان،
ازبكستان و قرقيزستان در سياست خارجى جمهورى اسلامى ايران از اهميّت خاصى برخوردار
بودند، زيرا ايران علاوه بر مرز مشترك آبى و خاكى با بيشتر آنها، پيوندهاى معنوى بسيارى
از جمله دين، زبان، ميراث فرهنگى و تاريخى مشترك با آنها داشت.
علاوه بر اينها، كشورهاى آسياى مركزى به آبهاى بين المللى
راه نداشته و در خشكى محصور هستند. از اين رو ايران مى توانست نقش پل ارتباطى براى
تجارت خارجى و
[1] - سياست خارجى ايران از هخامنشيان تا به امروز، على
بابائى، ص 389-384.
نام کتاب : تاریخ روابط خارجی معاصر ایران نویسنده : نظرپور، مهدی جلد : 1 صفحه : 308