نام کتاب : تاریخ روابط خارجی معاصر ایران نویسنده : نظرپور، مهدی جلد : 1 صفحه : 32
عسكرخان در فرانسه قراردادى درباره تحويل بيست هزار قبضه
اسلحه با دولت فرانسه به امضا رساند و در تهران نيز يك معاهده بازرگانى با «ميرزا شفيع
خان مازندرانى» صدراعظم ايران امضا شد و روابط ايران و فرانسه به عاليترين سطح خود
رسيد. امّا دولتهاى روس و انگليس همواره براى شكست مأموريت گاردان در ايران تلاش مىكردند
و سرانجام پس از سازش و انعقاد معاهده صلح ميان فرانسه و روسيه از يك سو و ورود هيأت
نمايندگى انگليس به دربار فتحعليشاه از سوى ديگر، مأموريت گاردان در ايران پايان رسيده
تلقى مىشد و روابط بين دو كشور تيره گشت. [1]
معاهده تيلسيت [2] و اثرات آن بر روابط خارجى
ايران.
همزمان با فعاليت هيأت نظامى- سياسى گاردان در ايران،
فرانسه جنگ را با شدّت تمام در جبهه اروپا بر ضد روسيه ادامه داد و موفّق شد «الكساندر
اول» را در جنگى به نام «ايلو» شكست دهد. تزار روسيه به دنبال اين شكستِ سنگين تقاضاى
صلح كرد. ناپلئون تحت تأثير وعدههاى الكساندر قرار گرفته اين تقاضا را پذيرفت. ملاقات
دو امپراتور در سال 1186 ه ش/ 1807 م، منجر به امضاى معاهده صلح بين دو كشور به نام
«صلح تيلسيت» گرديد. اين صلح چند ماه بعد از قراداد صلح با ايران بود. [3]
امضاى معاهده صلح «تيلسيت» تغييرات زيادى در سياست خارجى
كشورهاى دنيا به وجود آورد. تأثير امضاى صلح روس و فرانسه بر روابط خارجى ايران بسيار
مهمّ بود، زيرا باعث كه ايران از اتّحاد با فرانسه نااميد شده، به طرف سياست اتّحاد
و گرايش به انگلستان متمايل شود. ناپلئون با امضاى صلح با امپراتور روسيه از يك طرف،
تعهدى كه در قرارداد «فين كن اشتاين» با ايران در برابر تخليه گرجستان از سپاه روسيه
داشت ناديده گرفته، ايران را در جنگ با روسيه تنها گذاشت و از طرف ديگر نيروهاى روسى
كه در جبهه اروپا با فرانسويها مىجنگيدند، آزاد شده و در جبهه قفقاز متمركز شدند و
[1] - تاريخ روابط سياسى ايران با دنيا، حسام معزى، ص
297-283.