نام کتاب : تاریخ روابط خارجی معاصر ایران نویسنده : نظرپور، مهدی جلد : 1 صفحه : 33
حملات خود را به خاك ايران تشديد كردند. ژنرال گاردان
هم كه در اين زمان در ايران به سر مىبرد با دستور پاريس هيچ گونه فعاليتى براى به
نفع نداشت و ميانجيگرى او بين ايران و روسيه هم سودى عايد ايران نكرد و در نتيجه به
مدّت يك سال در ايران بلا تكليف مانده و سرانجام پس از شروع مجدّد جنگ ايران و روسيه،
مأموريت او پايان يافت و پس از چهار سال به كشورش بازگشت. [1]
فرانسه بر اساس معاهده صلح «تيلسيت» با روسيه پذيرفته
بود كه ايران در دايره نفوذ روسيه باشد؛ به عبارت ديگر در اين زمان فرانسه چنين مىپنداشت
كه اگر ايران تحت نفوذ روسيه باشدبيشتر به نفع كشورش است تا اينكه متّحد انگلستان باشد،
چون انگليس را دشمن سازش ناپذير خود مىدانست. به همين جهت سياست خارجى فرانسه در مورد
ايران دچار تحوّل و دگرگونى شد و تعهدات خود را نسبت به ايران زير پا گذاشت. [2]
انعقاد قراردادهاى اتحاد با انگلستان (مجمل
و مفصّل)
پس از اين كه ايران «از اتّحاد با فرانسه در مقابل روسيه
ناكام شد، بناچار سياست تمايل مجدّد به انگلستان را در پيش گرفت و امضاى معاهده صلح
بين فرانسه و روسيه- تيلسيت- باعث تسريع در روند اين سياست شد. [3]
دولت انگلستان كه منتظر چنين فرصتى بود، دو هيأت سياسى
و ديپلماتيك از هندوستان و انگلستان عازم ايران كرد تا زمينههاى همكارى روابط خارجى
دو كشور را بررسى كنند. هيأت اوّل كه در سال 1805 براى بار دوم به رياست «سر جان مالكوم»
از هند اعزام شده بود و شرايط و درخواستهاى سنگينى را مبنى بر واگذارى چند جزيره در
جنوب و تسهيلاتى را در درياى مازندران مىخواست با شكست روبرو شده بود پس از هشت ماه
اقامت در شيراز ايران را ترك كرد و به هندوستان بازگشت. [4] امّا هيأت سياسى
[1] - سياستهاى استعمارى روسيه تزارى، انگلستان و فرانسه
در ايران، احمد تاج بخش، ص 143-142.
[2] - تاريخ تحولات سياسى و روابط خارجى ايران، مدنى،
ج 1، ص 129