بررسى اجمالى عهدنامه صلح تحميلى گلستان كه با نمايندگى «ميرزا ابوالحسن ايلچى» از سوى ايران امضا شد، نشان مى‌دهد كه يكجانبه و به نفع روسيه بوده است و همچنين روسيه با تضمين پادشاهى عباس ميرزا از نظر سياسى دست خود را در امور داخلى ايران بازگذاشته بود. علاوه بر آن چگونگى تعيين خطوط مرزى آن قدر گنگ ونامشخص بود كه خود بعدها يكى از دلايل شروع جنگ دوم با روسيه شد. علت اين ابهام آن بود كه روسيه قصد داشت حد مرزى خود با ايران را رودخانه «ارس» قرار دهد، ولى ملاحضات سياسى در اروپا اين كشور را واداشت كه بطور موقّت موقعيت برتر نظامى خود را در ايران تثبيت كند، تا سياستهاى توسعه طلبى خود را در جاى ديگرى دنبال نمايد. انگلستان كه متّحد ايران بود، نه تنها در جنگ با روسيه به ايران كمك نكرد، بلكه با ميانجيگرى وتحميل صلح بر ايران در واقع به روسيه كمك كرد. [1]

معاهده صلح گلستان از نظر سياست داخلى وخارجى، دوران جديدى را در تاريخ ايران گشود. در موقعيت روابط خارجى ايران از اين تاريخ وضع نوينى آغاز شد و فعاليتهاى جديدى با دولتهاى انگلستان، روسيه و عثمانى از سر گرفته شد.

يك سال پس از امضاى صلح گلستان، انگلستان كه از نفوذ روزافزون روسيه در دربار ايران نگران بود، دو نماينده به ايران فرستاد تا در مواد موافقت نامه «مُفصل» تجديد نظر كنند ودر نتيجه در تاريخ 1193 ه. ش/ 1814 م، عهدنامه جديدى به نام «معاهده تهران» به امضا رسيدكه بعضى از مواد آن با مواد صلح گلستان ارتباط مستقيم داشت و انگلستان قصد داشت به وسيله آن سلطه سياسى روسيه را در ايران تعديل كند. در اين معاهده دولت انگلستان متعهد شد كه اگر ميان دولتهاى اروپايى و ايران جنگى در گرفت، دولت مذكور مخارج قشون ايران را بپردازد، مشروط به اين كه ايران متجاوز نباشد و دولت ايران نيز متعهد شد كه از هر نيرويى كه بخواهد از طريق ايران به هندوستان حمله كند جلوگيرى كرده،

[1] - تاريخ تحولات سياسى و روابط خارجى ايران، مدنى، ج 1، ص 166-156.