بر خطرناك بودن وى باعث شد كه «محمّد شاه» او را از صدارت عزل و دستور قتل او را صادر كند. [1]

علت مخالفت انگلستان با قائم مقام، سركوبى‌ياغيان و شورشيان سيستان و بلوچستان و خراسان توسط او و برقرارى نظم و آرامش در آن مناطق و به محاصره درآوردن هرات در زمان پيشكارى محمّد ميرزا از يك سو و جلوگيرى از انعقاد يك قرارداد تجارى با انگلستان بر اساس همان امتيازات تركمنچاى از سوى ديگر بود.

همچنين جلوگيرى از تأسيس كنسولگرى انگليس در ايران در زمان صدارت او يكى ديگر از دلايل مخالف انگلستان با او بود.

بر اين اساس، مأموران انگليسى يقين كرده بودند كه در زمان صدارت چنين شخصى قادر به اجراى نقشه هاى تجزيه طلبانه خويش در مشرق ايران، بويژه در هرات نيستند.

به همين دليل ابتدا او را از قدرت بركنار كرده و سپس فرد نالايقى به نام «حاج ميرزا آقاسى» را به صدارت رساندند. [2] (1214 ه ش/ 1835 م).

اثر فورى قتل «قائم مقام» بر روابط خارجى ايران اين بود كه «كامران ميرزا» حاكم هرات با تحريك انگليسيها خواستار استقلال هرات از ايران شده و حتّى سيستان را مورد تهديد قرار داد. همچنين نفوذ مأموران روس و انگليس پس از قتل او به حدّى افزايش يافت كه انجام كوچكترين كارى بدون رضايت آنها ممكن نبود.

در واقع ايران از اين تاريخ به منطقه تحت نفوذ دو كشور تبديل شده بود و هر كس كه دعوى پُست و مقام داشت بر يكى از اين دو متوسل مى‌شد. [3]

د- تلاشهاى انگليس براى جلوگيرى از سركوب حاكم هرات‌

بعد از اين كه «محمّد شاه» قدرت خود را در ايران تثبيت كرد، به فكر سركوب حاكم شورشى هرات و الحاق مجدّد آن به ايران افتاد. دولت انگلستان كه متوجه اين اقدام‌

[1] - روابط ايران با دوّل خارجى در دوران قاجاريّه، جليل نائبيان، ص 100؛ ايران در دوره سلطنت قاجار، ص 128-125.

[2] - همان، ص 101-100؛ تاريخ روابط سياسى ايران و انگليس در قرن نوزده، ج 1، ص 338.

[3] - همان، ص 103-102.