ايران شده بود، دست به اقدامهاى ديپلماتيك * زد تا مانع حمله ايران به هرات و سركوب حاكم آنجا شود. اين دولت ابتدا «سر هنرى اليس» را به عنوان سفير كبير [1] فوق العاده به تهران فرستاد. وى به اتّفاق «سر جان مك نايل» وزير مختار آن دولت در ايران به حضور «محمّدشاه» رسيد و بطور رسمى شاه ايران را از حمله به هرات برحذر داشت.

«محمد شاه» در جواب آنها استدلال كرد كه به موجب عهدنامه تهران كه در سال 1193 ه ش/ 1814 م، كه بين دو كشور امضا شده است، انگلستان ‌تعهد نموده كه در جنگ بين ايران و افغانستان مداخله نكند. بنابر اين تصميم ايران براى تصرف هرات كه يكى از ايالات قديمى ايران و جزء خاك اين كشور مى‌باشد، يك مسأله داخلى بوده وارتباطى با انگلستان ندارد. در نتيجه سفير فوق العاده انگلستان با شكست مأموريتش به لندن بازگشت، پس از اين شكست، دولت انگلستان براى جلوگيرى از حمله ايران به دولت روسيه نيز مراجعه كرد، ولى از آن طريق هم نتيجه‌اى عايدش نشد.[2]

پس از اين كه دولت بريتانيا از راههاى ديپلماتيك موفّق به انصراف ايران از حمله به هرات نشد، دست به چند اقدام ديگر زد. ابتدا «محمّد خان» و «كهندل خان» امراى كابل و قندهار را به پشتبانى از امير هرات دعوت كرد و سپس دست به ايجاد اغتشاش و نا امنى در ايران زد. از جمله اين اغتشاشات و ناامنى ها، قيام «آقا خان محلاتِی[3] در كرمان، قتل و غارت عثمانيها در خرمشهر و اذيت و آزار زائران ايرانى در اماكن مقدس به دستور آن دولت بود كه از هيچ كدام از اين اقدامهاى خود نتيجه‌اى نگرفت و محمدشاه از تصميم‌ جدّى حمله به هرات منصرف نشد. [4]

(*) - ديپلمات به مأمور سياسى دولتى گفته مى‌شود كه شغل و حرفۀ او انجام امور سياست خارجى كشور خود در كشور ديگر است وديپلماتيك امور سياسى يك كشور در رابطه با كشورهاى ديگر است. ريشۀ اين واژه يونانى است.

[1] - سفير كبير بالاترين مقام سياسى يك كشور در خارج مى باشد.

[2] - تاريخ روابط خارجى ايران، ص 138.

[3] - وى رهبر فرقۀ اسماعيليه در آن زمان بود.

[4] - همان؛ ايران در دورۀ سلطنت قاجار، ص 145