در زمان امير كبير قطع شده بود، دوباره برقرار گرديد. [1]

از نظر سياست خارجى و روابط با كشورهاى ديگر، بويژه روس و انگليس كه ميرزا تقى خان، نفوذ سفراى آنها در امور داخلى ايران را محدود كرده بود [2]، پس از صدارت «ميرزا آقاخان نورى» و گرايش شديد او به سوى انگليس، نفوذ بيگانگان و بويژه انگليس در دربار و امور داخلى ايران افزايش پيدا كرد. با توجّه به اين كه روسيه پس از تحميل قراردادهاى «گلستان» و «تركمنچاى»، نفوذش در ايران بيشتر بود، مى توان گفت: با صدارت «ميرزا آقاخان» تعادل نسبى بين نفوذ دو كشور در امور داخلى ايران به وجود آمده، دربار و دولت ايران دوباره جولانگاه اين دو كشور گرديد و ضعف شديدى در سياست خارجى ايران هويدا شد. [3]

رقابت روس و انگليس در جلب دوستى ايران در «جنگ كريمه»

روسيه بر اساس پيمان بغازها «تنگه‌ها» كه در سال 1220 ه ش/ 1841 م، بين آن كشور و انگلستان منعقد شده بود، نفوذش را در منطقه حساس بالكان از دست داده بود و به همين دليل در صدد جبران اين ضرر بود و لازمه اين كار هم تجزيه امپراتورى عثمانى و تصرف تنگه هاى «بسفر» و «داردانل» بود. اتخاذ چنين سياستى منجر به جنگ بين روسيه و عثمانى در سال 1232 ه ش/ 1853 م، معروف به جنگ «كريمه» شد.

انگلستان و فرانسه كه با گسترش نفوذ روسيه در منطقه بالكان مخالف بودند، به پشتيبانى عثمانى عليه آن كشور وارد جنگ شدند. در آستانه اين جنگ دولت روسيه كه خود را در مقابل عثمانى و متحدانش تنها ديد، به فكر اتّحاد با ايران افتاد و چون اختلافات مرزى ايران و عثمانى از گذشته لاينحل باقى مانده بود، خواستار حمله ايران به آن كشور و تصرف منطقه مورد اختلاف دو كشور، يعنى ناحيه «قطور» و ساير شهرهاى امپراتورى‌

[1] - روابط ايران با دول خارجى در دورۀ قاجاريه، نائبيان، ص 134.

[2] - پژوهشى در تاريخ ديپلماسى ايران، مهميد، ص 195.

[3] - تاريخ تحولات سياسى و روابط خارجى ايران، مدنى، ج 1، ص 339-338؛ تاريخ روابط خارخى ايران، مهدوى، ص 151.