ناكسى دارسى» [1] را با كتابچى خان آشنا كرده و او را تشويق به سرمايه گذارى در مورد نفت ايران كرد. [2]

دارسى ضمن پذيرش آن، نماينده‌اى جهت مذاكره به همراه «كتابچى خان» به ايران فرستاد. نماينده دارسى به نام «ماريوت» ضمن ديدار با «هاردينگ» وزير مختار انگلستان در ايران و «ميرزا على اصغر خان اتابك»، صدر اعظم ايران، موافقت مقامهاى ايرانى را در اعطاى اين امتياز، جلب نمود. روسيه هم كه در اين زمان نفوذ زيادى در ايران داشت با شرط مستثنا كردن ايالتهاى شمالى از شمول امتياز، موافقت خود را اعلام كرد. در نتيجه قراردادى در سال 1280 ه ش/ 1901 م، بين اتابك و ماريوت نماينده «دارسى» به امضا رسيد. به موجب اين قرارداد، امتياز استخراج و بهره‌بردارى از نفت ايران به استثناى پنج استان شمالى- آذربايجان، گيلان، مازندران، گرگان و خراسان- به مدت شصت سال به دارسى واگذار شد. [3] در مقابل، دارسى متعهد شد كه معادل بيست هزارليره از سهام شركت و بعلاوه شانزده درصد از سود ساليانه‌اش را به ايران بپردازد. [4]

بعد از دريافت امتياز، شركت دارسى در مناطق جنوب و غرب ايران شروع به حفارى نمود، امّا چون موفق به كشف نفت به مقدار لازم نشد، مدتى كارش را تعطيل كرد.

انگلستان در اين زمان كه سوخت كشتيهاى خود را از زغال سنگ به نفت تبديل كرده بود و احتياج به نفت بيشترى داشت، به تقويت شركت پرداخت و عمليات حفارى دوباره آغاز شد تا اين كه سرانجام در سال 1287 ه ش/ 1908 م، اولين چاه در مسجد سليمان به نفت فراوان برخورد كرد. پس از آن شركت نفت ايران و انگليس تشكيل شده و در لندن به ثبت رسيد و سهام بيشتر آن متعلق به دولت انگلستان شد. [5]

انگلستان كه در سفرهاى اوّل و دوم مظفر الدين شاه به اروپا به علت بيمارى و فوت ملكه ويكتوريا نتوانسته بود، بطور مطلوب از شاه ايران پذيرايى كند و اين مسأله باعث نفوذ

[1] . 1 - William Knox Darcy.

[2] - تاريخ روابط خارجى ايران در دوران ناصرالدين شاه و مظفر الدين شاه، ولايتى، 488-487.

[3] - همان، ص 489-488.

[4] - روس و انگليس در ايران، كاظم زاده، ص 339.

[5] - تاريخ روابط خارجى ايران، مهدوى، ص 176-175.