نام کتاب : تاریخ روابط خارجی معاصر ایران نویسنده : نظرپور، مهدی جلد : 1 صفحه : 94
خود را در «بندر لنگه» تأسيس كرد و يك سال بعد كنسولگرى
[1] آلمان نيز در بوشهر افتتاح شد. در سال 1277 ه ش/ 1898 م، «ويلهلم دوم» امپراتور
آلمان در جهت همين سياست، طى ديدارى از كشور عثمانى موفق به انعقاد قرارداد اتّحاد
نظامى بين دو كشور و تحصيل امتياز راه آهن برلين- استانبول به بغداد شد. [2]
به دنبال سفر ويلهلم به عثمانى و گسترش نفوذ امپراتورى
آلمان در آن كشور، كمكهاى دولت آلمان به شركت «ونك هاوس» در خليج فارس افزايش يافت
و آن شركت موفق شد فعاليتهايش را در اين منطقه گسترش داده، مركز آن را به بحرين انتقال
داده و شعباتى در بندر عباس و بصره داير كند. به دنبال اين گسترش، نخستين خط كشتيرانى
بين بندر «هامبورگ» آلمان وخليج فارس نيز افتتاح گرديد و آلمان موفق شد با جلب افك/
ار عمومى مردم ايران، نفوذ زيادى نيز در كشورما به دست آورد و مبادلات تجارى بين دو
كشور نيز افزايش يافت. [3]
اقدامات آلمان در گسترش نفوذ خود در منطقه خاورميانه مقارن
با زمانى بود كه انگلستان گرفتار جنگ با «بوئرها» [4] در آفريقاى جنوبى بود و به همين
سبب نمىتوانست عكس العمل مناسبى نشان دهد. امّا زمانى كه از جنگ در آن كشور رها شد،
در سال 1282 ه ش/ 1903 م، لرد كُرزُن [5] نايب السلطنة هندوستان را با يك ناوگان بزرگ
جنگى به خليج فارس اعزام كرد. ورود او به آبهاى منطقه كه همراه با قدرت نمايى بود،
موجب تحكيم موقعيت سياسى انگلستان در خليج فارس شد. همزمان با اين اقدامها، دولت انگلستان
كنسولگريهاى جديدى در شهرهاى ايران داير نموده، يك هيأت بازرگانى به مناطق جنوبى ايران
اعزام كرد و در نتيجه روابط سياسى و تجارى خود
[1] - واحدى ادارى كه يك دولت براى حفظ حقوق و منافع اتباع
خود در مراكز تجارى و بنادر يك دولت ديگر داير مىكند.
[2] - روابط ايران با دول خارجى در دوران قاجاريه، نائبيان،
ص 197؛ تاريخ تحولات سياسى و روابط خارجى ايران، مدنى، ج 2، ص 65.
[3] - تاريخ روابط خارجى ايران، مهدوى، ص 177؛ تاريخ روابط
سياسى ايران در قرن نوزده، محمود، ج 6، ص 42-47.
[4] - بوئرها كه از نسل مختلط هلند و بوميان جنوب آفريقا
بودند كه براى بدست آوردن استقلالو آزادى خود سالها عليه استعمارانگلستان جنگيدند
اما انگليسيها سرانجام بر آنها مسلط شده و يك تن آنها هم زنده نمود. اين حادثه در سالهاى
1902-1899 در جنوب آفريقا اتفاق افتاد و يكى از بارزترين جلوه هاى سياست استعمارى انگلستان
و قساوت و بيرحمى آنها بود.