كميسيون مأموريت يافت كه طرح عملى ملى شدن را در مدت دو ماه تهيه كند. [1]

كميسيون پس از انقضاى مدت معين شده طرح اجرايى ملى شدن صنعت نفت مصوب مجلسين را طى نه ماده تهيه كرد. از موارد مهم آن تشكيل يك هيأت مختلط مركب از ده نفر از نمايندگان مجلس شورا و سنا- از هركدام پنج نفر و وزير دارايى يا قائم مقام او بود. اين هيأت وظيفه داشت بلا فاصله از شركت نفت سابق ايران و انگليس خلع يد كرده، به مطالبات و دعاوى آن رسيدگى كند. همچنين دولت و هيئت مختلط موظف بودند كه به حسابهاى شركت رسيدگى كرده، اساسنامه شركت ملى نفت ايران را تهيّه كنند و عده‌اى از افراد ايرانى را براى يادگيرى تخصصهاى لازم به خارج بفرستند تا جايگزين خارجيها شوند. هيأت مختلط موظف بود، در مدت مشخص‌شده به كار خود پايان داده، گزارش خود را به مجلس ارائه دهد. [2]

پس از قتل رزم‌آرا دولت انگلستان قصد داشت از طريق گماردن «حسين علا» به نخست‌وزيرى، نهضت را به سازش بكشاند، اما او پس از يك ماه و چند روز بناچار استعفا داد و جمال امامى رئيس مجلس پيشنهاد نخست‌وزيرى دكتر مصدّق را ارائه كرد.

آيت‌اللَّه كاشانى نيز دكتر مصدّق را به اين كار ترغيب كرد، ولى مصدّق قبول پست نخست‌وزيرى را مشروط به تصويب لايحه نُه ماده‌اى كميسيون نفت كرد. پس از تصويب لايحه در مجلس، مصدّق نخست‌وزير شد و مأمور اجراى ملّى شدن صنعت نفت براساس طرح نُه ماده‌اى گرديد.

اقدامهاى استعمارِ انگليس در مقابل نهضت‌

دولت استعمارگر بريتانيا پس از پيروز شدن نهضت از چند جهت شروع به مقابله با آن كرد. در داخل ايران، از يك سو از طريق تهديد و ارعاب و از سوى ديگر با

[1] تارِیخ سِیاسِی معاصر اِیران، مدنِی، ج 1، ص 185 ـ 196.

[2] همان، 199 ـ 200.