مصدّق دوباره به نخست‌وزيرى رسيد و پيروزى ديگرى جهت ادامه نهضت حاصل شد. [1] از جمله نتايج ديگر قيام سى تير رأى اعتماد مجدّد مجلسين شوراى ملى و سنا به مصدق، انتخاب آيت‌ا ... كاشانى به رياست مجلس شورا به جاى جمال امامى، واگذارى حق قانونگذارى به مدّت شش ماه به دكتر مصدّق از سوى مجلس شورا، تصويب طرح توقيف قوام و اموال او، سرانجام تصويب طرح آزادى خليل طهماسبى و مهمتر از همه تصدّى پست وزارت دفاع توسّط دكتر مصدّق بود. [2]

با اختيارات زيادى كه دكتر مصدّق پس از قيام سى تير به دست آورده بود و حمايتهايى كه توسّط آيت‌ا ... كاشانى به عنوان رهبر مذهبى مردم و رياست مجلس شوراى ملّى از او و كابينه‌اش مى‌شد، انتظار مى‌رفت كه نهضت گامهاى نهايى خود را عليه انگلستان با موفقيت بردارد. امّا دكتر مصدّق پس از اين تاريخ دچار غرور و خود بزرگ‌بينى شده، تصور كرد كه بدون حمايت آيت‌ا ... كاشانى، مردم همانند قيام سى تير از او حمايت خواهند كرد. به همين دليل سياستهاى او پس از قيام دچار دگرگونى شده، تحت تأثير اطرافيان خود سعى كرد، رهبر مذهبى مردم مسلمان ايران را كنار بگذارد.

هر چند آيت‌ا ... كاشانى و دكتر مصدّق از همان ابتداى كار اختلافاتى داشتند، اما تا اين زمان هنوز اختلافات علنى نشده بود. پس از مدتى كه از قيام سى تير گذشت، عواملى مانند انتصابات نابه‌جاى مصدّق، عدم تعقيب مسبّبين قيام سى تير، تقاضاى اختيارات يكساله [3]، طرح تعطيلى مجلس [4]، تصويب قانون امنيت اجتماعى توسّط دكتر مصدّق [5]، توليد و فروش مشروبات الكلى توسّط دولت مصدّق و ... باعث مخالفت آيت‌اللَّه كاشانى و در نتيجه آشكارشدن اختلافات بين دو رهبر نهضت شد.

علاوه بر اينها، اطرافيان دو طرف، عوامل دربار و جاسوسان و عناصر بيگانه و بويژه‌

[1] تارِیخ سِیاسِی معاصر اِیران، مدنِی، ج 1، ص 230 ـ 245.

[2] همان، ص 246 ـ 250.

[3] همان، ص 240 ـ 252.

[4] همان، ص 273 ـ 279.

[5] سالهاِی نهضت ملِی، مکِی، ص 88 ـ 91.