درس شانزدهم: ظهور آمريكا در صحنه سياسى ايران‌

پس از اضمحلال امپراتورى انگليس به علّت خسارات فراوان جنگهاى جهانى، ايالات متّحده آمريكا به واسطه قدرت اقتصادى بسيار خوب خود توانست خلاء قدرت موجود را در نقاط مختلف جهان پر كند. كشور ما كه تا اين تاريخ صحنه تاخت و تاز قدرتهاى جهانى از جمله انگلستان بود نيز از اين قاعده مستثنا نبود.

كودتاى 28 مرداد 1332 آغازى بر اوج‌گيرى قدرت آمريكا در ايران بود. از اين تاريخ آمريكا بسرعت بر نفوذ خود در ايران افزود بطورى كه به عنوان قدرت بلامنازع مطرح شد و ايران بطور رسمى جزيى از قلمرو اين كشور محسوب مى‌شد. با توجّه به نقش ويژه آمريكا در تحوّلات سياسى، اجتماعى، اقتصادى و ... در دوره سلطنت محمدرضا پهلوى، اشاره به چگونگى حضور آمريكا در ايران از اهميّت ويژه‌اى برخوردار مى‌باشد.

نقش ميسيونرهاى آمريكايى در ايران‌

در اواخر قرن هجده و اوائل قرن نوزده همزمان با حضور ميسيونرهاى مذهبى در نقاط مختلف جهان، اوّلين گروه مبلّغين مسيحى از آمريكا وارد ايران شدند ولى در مأموريت خود شكست خوردند. گروههاى بعدى با استفاده از تجارب گذشتگان فعاليت خود را گسترش دادند. بطور كلّى فعّاليّت اين گروهها به اعتراف خودشان جهت مبارزه با اسلام و نقش استعمار ستيزى آن بود. [1]

اين ميسيونرها توانستند با توجّه به بدبينى مردم ايران به انگليس و روسيه، تحت‌

[1] پژوهشِی در تارِیخ دِیپلماسِی اِیران، محمّدعلِی مهمِید، ص 248.