شدّت حسّاسيت انگليسيها نسبت به حضور هيأت آمريكاييها بكاهد؛ ولى روسيه از مخالفت شديد خود عليه حضور هيأت آمريكايى دست برنداشت تا اينكه در اولتيماتوم دوم خود كه با رضايت تلويحى انگليس همراه بود در يك موعد 48 ساعته خواستار اخراج شوستر و عدم پذيرش كارشناس خارجى بدون جلب نظر روس و انگليس شد در نهايت اين هيأت به دلايل عدم موفقيت لازم در مأموريت محوّله و فشار قدرتهاى خارجى از ايران خارج شد. [1]

هر چند كه آمريكا در آن زمان هنوز به عنوان يك قدرت دست اوّل شناخته نمى‌شد ولى سعى بر اين داشت كه با كسب امتيازات گوناگون در ايران سود سرشارى را نصيب خود كند. به همين سبب ابتدا در سال 1300 ه. ش توسّط شركت استاندارد اويل [2] و سپس در 1301 ه. ش توسّط شركت سينكلر [3] امتيازاتى در زمينه استخراج و بهره‌بردارى نفت منعقد شد ولى به علّت مخالفت دو قدرت حاكم در ايران هيچ‌كدام اجرا نشدند. [4]

در سال 1301 ه. ش در زمان كابينه قوام‌السّلطنه با توجّه به نظريّه ورود نيروى سوّم در مقابل دو قدرت استعمارى روس و انگليس، از هيأت آمريكايى به رياست دكتر ميلسپو [5] جهت تنظيم امور مالى و اقتصادى دعوت به عمل آمد. وى با اقدامات خود توانست تا حدودى به وضع اقتصادى كشور سر و سامان دهد. عملكرد نسبتاً موفق او توانست باعث كسب محبوبيت در بين ايرانيان شود. اين محبوبيّت يكى از زمينه‌هاى نفوذ استعمارى آمريكا در آينده را فراهم كرد. [6]

گسترش نفود آمريكاييها بعد از جنگ جهانى دوّم‌

با توجّه به عملكرد خوب ميلسپو در مأموريت اوّل، در جريان جنگ دوّم مجدّداً از وى جهت سرو سامان دادن به اوضاع اقتصادى دعوت به عمل آمد. هر چند كه مجلس‌

[1] نظام سِیاسِی و سازمانهاِی اجتماعِی اِیران در عصر قاجار، ورهرام، ص 249 ـ 251.

[2] Standard oil.

[3] Sinclair oil Company.

[4] سِیاست خارجِی اِیران در دوران پهلوِی، عبدالرّضا هوشنگ مهدوِی، ص 13 ـ 15، (تهران، البرز، 1373).

[5] Milspough.

[6] سِیاست خارجِی اِیران در دوران پهلوِی، ص 14 ـ 15.