نام کتاب : تاریخ سیاسی معاصر ایران نویسنده : تلاشان ، حسن جلد : 1 صفحه : 30
جنگ بود، دلايلى
براى اتّحاد با ايران داشت كه از جمله آنها، دشمنى ايران با روسيه، لشكركشى به هندوستان
از طريق ايران جهت تصرّف مهمترين مستعمره انگلستان يعنى هندوستان و همچنين جلوگيرى
از تعرّض بيشتر روسها در اروپا بود. [1]
سرانجام پس از رفت
و آمد نمايندگان دو دولت، در نهايت عهدنامه «فين كن اشتاين» [2] منعقد شد كه از مواد
مهم آن عبارتند از:
1- فرانسه گرجستان
را حقّاً متعلّق به ايران مىداند.
2- فرانسه مساعى
لازم را جهت مجبور كردن روسيه از تخليه گرجستان به كار خواهند بست و سلاحها و همچنين
معلّمين مورد نياز را در اختيار ارتش ايران قرار خواهد داد.
3- ايران ارتباط
خود را بطور كامل با انگليسيها قطع و به آن اعلام جنگ كند و همچنين افغانها را عليه
انگليس تحريك نمايد.
4- در صورتىكه نيروهاى
فرانسوى تصميم به حمله به هندوستان داشته باشند، دولت ايران موظف به دادن راه عبور
به آنها از طريق خاك ايران مىباشد. در صورت امكان مىبايست در لشكركشى به هندوستان
فرانسه را همراهى كند. [3]
بلافاصله پس از انعقاد
قرارداد هيأتى به رياست ژنرال گاردان براى اجراى مفاد عهدنامه به ايران آمده، مأموريت
خود را به طور جدى و همهجانبه آغاز كرد. ولى هنوز چند ماهى از انعقاد عهدنامه نگذشته
بود كه انعقاد معاهده «تيلسيت» [4] بين روسيه و فرانسه، روابط ايران و فرانسه را كه
بسرعت در حال گسترش بود، بطور كامل تحتالشعاع قرار داد. پس از مدتى مأمورين فرانسوى
كه براى اجراى مواد قرارداد به ايران آمده بودند، خاك ايران را ترك كردند و عهدنامه
«فين كن اشتاين» كه هنوز جوهر آن خشك نشده بود، به فراموشى سپرده شد. دولت ايران كه
در جنگ با روسها به كمك
[1] تارِیخ
تحوّلات سِیاسِی و روابط خارجِی اِیران، مدنِی، ج 1، ص
113.