نام کتاب : تاریخ سیاسی معاصر ایران نویسنده : تلاشان ، حسن جلد : 1 صفحه : 32
1- انگليسيها سعى
داشتند با اتمام جنگ، نيروهاى روسى كه در جبهه ايران مىجنگيدند، آزاد شده و در جبهه
اروپا عليه ناپلئون متمركز شوند. [1]
2- با توجّه به پيشرويهاى
زيادى كه نيروهاى روسى در خاك ايران كرده بودند، انگليس احساس مىكرد با پيشروى هر
چه بيشتر روسيه در خاك ايران آن كشور مىتواند منافع آنها را در هندوستان به خطر بيندازد.
[2]
سرانجام، زمانى كه
انگليس متوجّه اصرار ايران بر ادامه جنگ شد، تهديد به قطع كمك دويستهزار تومانى خود
كرد و از خدمت افسران انگليسى در ارتش ايران جلوگيرى نمود. [3] با توجه به فشارهاى
دولت استعمارى انگليس و اينكه ايران به تنهايى قدرت لازم براى جنگيدن در مقابل نيروهاى
روسى را نداشت، در نهايت، ايران تسليم شده، مذاكرات خود را با روسها آغاز نمود و سرانجام
عهدنامه گلستان بين دو كشور به امضا رسيد. به موجب اين عهدنامه، قطع دشمنى بين دو كشور
براى هميشه اعلام شد، قسمتهاى مهمى از خاك ايران از جمله گرجستان، داغستان، باكو، دربند،
شيروان، قراباغ (قره باغ)، شكى، موقان و طالشعليا از ايران جدا شد، حق داشتن كشتى
جنگى در درياى خزر فقط به روسها داده شد. در مقابل همه اين امتيازها، روسها متعهّد
شدهبودند كه در مواقع ضرورى از شاه و وليعهد پشتيبانى كنند. [4]
دلايل عمده شكست
ايران در اين جنگ عبارت بودند از:
1- ضعف كمّى و كيفى
تجهيزات نظامى در مقابل قواى روسيه
2- نداشتن ارتش منظم
3- پيمانشكنى فرانسه
و انگلستان در مقاطع حسّاس جنگ.
نتايج داخلى و خارجى
جنگ عبارت بود از: خسارات زياد انسانى و مالى به ايران، توقف تجارت خارجى ايران، افزايش
نگرانى انگليس از نفوذ روسيه در ايران، تشويق ايران
[1]
سِیاستهاِی استعمارِی روسِیة تزارِی، انگلستان و فرانسه
در اِیران، احمد تاجبخش، ص 213 ـ 214.