جهت حمله به عثمانى توسط روسيه و در نتيجه جنگ بى‌نتيجه عباس‌ميرزا با آن كشور.

2- جنگ دوم ايران و روس‌

زمينه‌هاى شروع جنگ‌

الف- مبهم بودن حدود مرزها: مهمترين زمينه شروع جنگ، وجود ابهام در تعيين حدود مرزهاى دو كشور بود. در عهدنامه گلستان هر چند بعضى از مناطق بطور مشخص از ايران جدا شد، امّا وضعيت مرزهاى بين ايران و روسيه براساس وضعيّت معين در همان زمان مشخص گشت، يعنى هر قسمتى كه در اختيار روسها بود، از آنِ روسها و هر قسمتى كه در اختيار ايران بود، از آنِ ايرانيها محسوب مى‌شد، ولى واقعيت اين بود كه وضعيّت موجود بطور دقيق مشخّص نبود، زيرا بسيارى از مناطق جبهه دست به دست مى‌شد و وضعيّت ثابت و مشخّصى بر آن حكمفرما نبود. [1]

هر دو طرف از اين ابهام آگاهى داشتند، ولى هركدام به دليلى در مقابل آن سكوت كردند. از يك طرف ايرانيها اميدوار بودند كه در آينده با توجّه به اين ابهام قسمتى از اراضى خود را دوباره به ايران برگردانند و بدين صورت ابهام موجود را به نفع خود به پايان برسانند و از طرف ديگر، روسها كه همواره در پى دسترسى به آبهاى گرم خليج فارس بودند، ابهام موجود را در جهت برنامه‌ها و اهداف آينده خود مى‌ديدند. وجود ابهام موجود باعث درگيريهايى در بعضى از نقاط مرزى از جمله ناحيه گوگ‌چاى شد و شرايط را براى آغاز جنگ فراهم كرد. [2]

ب- زجر و شكنجه اهالى مناطق اشغالى: مردم مسلمان مناطق اشغالى در جنگ اوّل همواره از اينكه تحت سلطه يك دولت كافر قرار گرفته بودند، اظهار نارضايتى مى‌كردند؛ به همين سبب دست به اعتراضاتى مى‌زدند ولى دولت روس آنها را سركوب مى‌كرد. مسأله ديگرى كه باعث زجر و شكنجه روحى اهالى اين مناطق بود، توهين به‌

[1] رقابتهاِی روس و انگلِیس در اِیران و افغانستان، ص 40.

[2] تارِیخ تحوّلات سِیاسِی و روابط خارجِی اِیران، مدنِی، ج 1، ص 182 ـ 183.