جلوگيرى از آن بود. [1]

ورود جدّى آلمانيها به ايران به دوران سلطنت رضا خان برمى‌گردد. از آنجا كه رضا خان توسّط انگليسيها روى كار آمده بود و با توجّه به نفوذ و قدرت شوروى و انگليس در ايران در دهه اوّليه زمامدارى وى، آلمانيها از نفوذ چندانى برخوردار نبودند، ولى با اوجگيرى قدرت هيتلر، روابط ايران و آلمان بشدّت افزايش يافت، تا جايى كه اين كشور از جهت روابط تجارى با ايران از ديگر رقباى خود نيز پيشى گرفت. [2]

پس از شروع جنگ جهانى دوم و عدم موافقت رضا خان با اخراج آلمانى‌هاى مقيم ايران، قواى روس و انگليس ايران را اشغال كردند و رضا خان نيز از ايران تبعيد شد. با سقوط رضا خان روابط ايران و آلمان قطع گرديد.

چگونگى ورود و خروج فرانسويان به‌صحنه رقابت بيگانگان در ايران‌

پس از شروع جنگِ اوّل ايران و روس، زمامداران ايرانى در پى به دست آوردن متّحد قدرتمندى جهت مقابله با قدرت بزرگ روسيه بودند. از طرف ديگر فرانسويها كه در اروپا با روسيه در حال جنگ بودند، فرصت را مغتنم شمرده، خيلى زود روابط نزديكى با كشور ايران برقرار كردند. اوج اين روابط، زمانى است كه قرارداد فين‌كن‌اشتاين منعقد شد. [3] هنوز جوهر اين قرارداد خشك نشده بود كه مذاكرات دو دولت روسيه و فرانسه باعث انعقاد معاهده «تيلسيت» بين اين دو كشور و در نتيجه فراموشى قرارداد بين ايران و فرانسه گرديد.

علّت اصلى عدم تداوم حضور آلمان و فرانسه در صحنه ايران، حضور فعّال، قوى و مستمرّ دو قدرت روس و انگليس در ايران بود.

آثار و نتايج رقابت بيگانگان در ايران‌

حضور بيگانگان بويژه روس و انگليس در ايران، آثار زيان‌بارى در زمينه‌هاى‌

[1] تارِیخ سِیاسِی معاصر اِیران، مدنِی، ج 1، ص 72.

[2] تارِیخ معاصر اِیران، آورِی، ج 2، ص 116 ـ 117.

[3] در اِین باره در درس «جنگ اوّل اِیران و روس» توضِیحات کافِی داده شده است.