كميسيون چهار جانبه مذاكرات بود اين چنين مى‌گويد: «ميرزا تقى خان وراى هر قياسى، برجسته‌ترينِ نمايندگان چهار دولت بود كه در كنفرانس ارزروم (ارزنةالروم) گرد آمده‌بودند.» [1]

يكى ديگر از مأموريتهاى سياسى امير به روسيه بود كه پس از قتل گريبايدوف صورت گرفت. رياست اين هيئت به عهده خسرو ميرزا بود كه جهت عذرخواهى به نزد امپراتور روسيه رفتند. اين هيئت ضمن اين سفر از مراكز صنعتى، نظامى و اقتصادى روسيه بازديد كرد. اين ديدارها ميرزا تقى خان را شديداً تحت تأثير قرار داد و وى را به ميزان عقب‌ماندگى ايران در مقايسه با كشور همسايه آگاه ساخت. از اين به بعد وى بيش از پيش به فكر نجات و پيشرفت كشور افتاد.

سفر ديگر وى به ايروان جهت ملاقات با امپراتور روسيه بود. وى اظهار علاقه كرده بود كه در زمان ديدارش از مناطقى كه بواسطه عهدنامه تركمانچاى از ايران جدا شده بود، با شاه ايران ملاقات كند. محمد شاه كه در اين زمان درگير جنگ هرات بود هيئتى را به رياست وليعهد هفت ساله، ناصرالدين ميرزا جهت اين ملاقات روانه ايروان كرد.

از جمله افراد اين هيئت ميرزا تقى خان فراهانى بود. [2]

شايستگى و مديريت و تجارب وى در سفرهاى گذشته منشأ خدمات و اقدامات اصلاحى در طول مدّت صدارتش شد.

اصلاحات امير

الف- اصلاحات نظامى‌

امير به اهميّت «قدرت» براى مقابله با هرج و مرج داخلى و زورگويان خارجى پى برده بود. به همين جهت سريعاً اقدام به تأسيس ارتش منظّم و مقتدر كرد. در اين راستا ايجاد زرّادخانه، مشق و تعليمات همه‌روزه، بازجويى مخفيانه و سركشى شخصى‌

[1] امِیر کبِیر و اِیران، فرِیدون آدمِیت، ص 62، (تهران، خوارزمِی، 1361).

[2] امِیر کبِیر، حسِین ملکِی، ص 59 ـ 60.