به قتل رسيد، مردم احساس كردند كه مى‌توان عليه رژيم اقداماتى انجام داد. اين اعتماد به نفس با توجّه به زمينه قبلى آن كه پس از پيروزى مردم در نهضت تنباكو به‌وجود آمده بود، نيروى جديدى را در مردم به وجود آورد تا بتوانند در مقابل اعمال زشت و غير اسلامى رژيم ايستادگى كنند. مهدى ملكزاده در كتاب خود مى‌گويد:

كشته شدن ناصرالدين شاه به دست ميرزا رضاى كرمانى، كه نتيجه آن ريشه‌كن شدن درخت كهن استبداد و ظلم بود، در تمام جهان به خصوص ايران داراى تأثير بسزا بوده و تنبه قابل توجهى ايجاد و بار سنگين استبداد را كه ملّتى در زير فشار آن جان مى‌داد سبكتر كرده است. [1]

د- ظلم و جور حكّام محلّى: علاوه بر ظلم و جورى كه در مركز نسبت به مردم روا داشته مى‌شد، حكّام نقاط مختلف ايران نيز همواره به ظلم و جور نسبت به زير دستان خود مى‌پرداختند. يكى از راههاى اعمال فشار، گرفتن مالياتهاى سنگين از مردم بود. در اين زمان حكومتهاى محلّى از طرف دربار به شاهزادگان و متموّلين فروخته مى‌شد. آنها از يك سو مى‌بايست پولى را كه جهت خريد حكومتهاى خود به شاه پرداخته بودند از طريق ماليات دريافت كنند و از سوى ديگر، هر سال مبالغى را بايد به عنوان ماليات به دولت مركزى بپردازند. علاوه بر اين، با توجّه به اينكه اين افراد حكومتها را جهت سوددهى خريدارى مى‌كردند مى‌بايست مبالغ كلانى را نيز خود استفاده كنند. اين جهات باعث مى‌شد كه فشارها و تضييقات بيشترى از طرف حكّام محلّى بر مردم اعمال شود تا آنها را قادر به گرفتن ماليات مورد نظر از مردم بنمايد. اين فشارها باعث مى‌شد كه مردم در نقاط مختلف ايران به فكر رهايى از اين تنگنا بيفتند و راه خود را كه شورش و طغيان عليه وضع موجود بود انتخاب كنند.

3- اوضاع اقتصادى و نظامى ايران‌

- اوضاع اقتصادى: يكى از ابعاد مورد نظر و مؤثّر در پيدايش نهضت مشروطيت بعد اقتصادى مى‌باشد كه در دو قسمت به شرح آن پرداخته مى‌شود.

[1] زندگانِی ملک المتکلمِین، مهدِی ملکزاده، ص 83.