چندى بعد در اثر فشارهايى كه از طرف همسايگان شمالى و جنوبى به ايران وارد مى‌آمد دولت مجبور شد عدّه‌اى از افسران سوئدى را از خدمت خارج كند و تنها چند نفرى از آنها را نگاه بدارد. [1]

چگونگى انجام كودتا

صبح روز دوم اسفند خبر حركت قواى قزاق، كه در قزوين مستقر بودند، به پايتخت رسيد. اين عدّه حدوداً 1500 نفرى تحت فرماندهى رضا خان ميرپنج بودند. وقتى علّت اين حركت را از رضا خان جويا شدند در جواب گفت: اين عده جهت دريافت حقوق و ديدار با اقوام به تهران مى‌آيند. بنابر پيشنهاد «آيرون سايد» (ژنرال انگليسى و فرمانده سپاهيان بريتانيا در ايران) رضا خان فرمانده لشكر قزّاق گرديد. انگلستان براى تزلزل حكومت سپهدار به همه اتباع خود كه در مراكز مختلف مشغول به كار بودند دستور داد كه خاك ايران را ترك كنند. ارزش اسكناس نيز توسط بانك شاهى پايين آورده شد. در آستانه تصرّف تهران سفارت انگلستان با ژاندارمرى تماس مى‌گيرد و از آنها مى‌خواهد كه در مقابل قواى قزّاق كه از قزوين به طرف تهران حركت كردند هيچ‌گونه مقاومتى از خود نشان ندهند. در همين زمان «نورمان»، سفير انگلستان در ايران، ضمن ملاقاتى كه با شاه داشت خبر كودتا را به شاه اعلام كرده ضرورت انجام كودتا را به او توضيح داد، در جامعه امنيت وجود ندارد و كمونيستها خطرى جدّى براى ايران هستند. از اين رو بايد كودتا صورت گيرد تا يك قدرت متمركز در ايران به وجود آيد. [2] قواى قزاق هنگامى كه به نزديكى تهران رسيد اعلام كرد هدف ما از حركت به سوى تهران، تصرّف پايتخت بود.

در اين زمان دولت سپهدار و همچنين احمدشاه سعى بسيار كردند تا از وقوع كودتا جلوگيرى كنند. بدين منظور هيأتى از طرف دولت مأمور مذاكره با كودتاچيان مى‌شود ولى موفّقيتى به دست نمى‌آورد.

هنگامى كه سپهدار مطمئن شد كه حركت قواى قزّاق به طرف تهران به قصد انجام‌

[1] تارِیخ سِیاسِی معاصر اِیران، سِید جلال‌الدِین مدنِی، ج 1، ص 171 ـ 173.

[2] همان، ص 172 ـ 173.