كودتا بوده و از سوى ديگر، موفّق به منصرف كردن كودتاچيان نشده به سفارت انگليس پناهنده مى‌شود و بدين سان، دولت وقت سقوط مى‌كند. قزاقها در حدود نصف شب، به شهر وارد شدند و با اينكه عدّه ژاندارم تهران به اندازه‌اى بود كه كاملًا مى‌توانستند از ورود آنان جلوگيرى نمايند و تمام آن عدّه را اسير سازند؛ با اين حال، در اثر تبانيهاى قبلى با رؤساى سوئدى ژاندارم هيچ‌گونه مقاومتى به عمل نيامد و قزّاقها بدون سر و صدا و برخوردى از بيرون دروازه قزوين وارد شهر شدند و پس از آنكه در ميدان مشق موضع گرفتند، صداى شليك توپ مردم تهران را هراسان از خواب بيدار كرد. بدين صورت، پايتخت در اختيار كامل كودتاچيان قرار گرفت.

كودتاى سوّم اسفند 1299 شمسى، سرآغاز وضع نوينى بود كه در نهايت، منجر به اختناق تدريجى و اعمال تأسف‌انگيز مستبدانه‌اى گرديد كه بر اثر آن عدّه‌اى از مردان پاك‌سرشت آزاديخواه، مانند شهيد مدرس را پس از ساليان دراز در زندان و تبعيد سرانجام، با دلى مملو از عشق و علاقه به وطن در كام اژدهاى استبداد و بيداد نابود ساخت.

دولت كودتا

پس از انجام موفقيت آميز كودتا و تصرّف تهران سيد ضياء تماسهايى با احمد شاه گرفت. در اين تماسها به شاه اطمينان داده شد كه هدفى جز ايجاد يك دولت مقتدر در ايران ندارند و خواهان ادامه سلطنت در خاندان قاجاريه هستند. سيد ضياء از شاه درخواست كرد كه حكم نخست‌وزيرى وى را صادر نمايد [1] و به رضا خان لقب سردارسپه را اعطا نمايد. شاه نيز با هر دو خواسته موافقت نمود.

سيد ضياء به محض اينكه در رأس قدرت قرار گرفت برنامه فريبنده خود را اعلام نمود كه برخى از آنها عبارتند از:

1- دستور لغو قرارداد 1919 م كاكس- وثوق‌الدوله. زمانى وى قرارداد را ملغى اعلام مى‌كرد كه هيچ زمينه مناسبى براى اجراى اين قرارداد در ايران وجود نداشت. انگليسيها

[1] انقلاب اسلامِی و رِیشه‌هاِی آن، علِی‌اصغر باغانِی، ص 91.