صلاح‌الدين سامان دادن دوباره اوضاع قدس را در برنامه كارى خويش قرار داد. «واقعيت اين است كه مسلمانان پيروزمند افرادى شريف و بامروت و مقاوم بودند. درست در جايى كه هشتاد و هشت سال پيش فرنگيان از درياى خون مسلمانان مى‌گذشتند، حتى يك خانه يه يغما نرفت و به يك جاندار آسيب نرسيد. به فرمان صلاح‌الدين، سربازان خيابان‌ها و دروازه‌ها را زير نظر گرفتند و از هر گونه دست‌اندازى احتمالى به جان و مال مسيحيان جلوگيرى به عمل آوردند.

در اين بين هر كس در تلاش تأمين سربهاى خويش بود. باليان براى تأمين سى هزار دينار سربهاى موعود خزانه را تهى كرد و با زحمت بسيار پاسبانان و ميهمان‌نوازان را راضى ساخت تا از نقدينه‌هاى اندوخته خود درگذرند. پاتريك هرقل و يارانش جز به خود نمى‌انديشيدند. مشاهده پاتريك كه تنها ده دينار سربهاى خودش را پرداخته و گرانبار از سيم و زر پيشاپيش باركشها و گاريهاى پر از فرش و ظرفهاى گرانبها شهر را رها كرده و سر خود گرفته براى مسلمانان مايه حيرت بود. [1]

5. اسيران و مهاجران صليبيها

شمار بسيارى از اسيران صليبى باقى ماندند، چرا كه باليان تنها توانست سربهاى آزادى هفت هزار تن از مستمندان را فراهم كند. اگر ميهمان‌نوازان و پاسبانان معبد و كليسا نسبت به همكيشان خود وفادارى بيشترى نشان مى‌دادند، امكان آزادى هزاران مسيحى ديگر نيز فراهم مى‌شد. يكى از تناقضهاى موجود اين بود كه فرماندهان مسلمان حتى از فرماندهان‌

[1] . تاريخ الحروب الصليبيه 752/2-753 (ترجمۀ فارسى، 544/2) مقابل اين قضيه چيزى است كه ابن اثير در كامل (184/9) نقل كرده است: «يكى از زنان پادشاه روم به همراه شمار زيادى از خدم و حشم بنده و كنيز در قدس راهبانه زندگى مى‌كرد. او مال و جواهر گران قيمت فراوانى با خود داشت و براى خود و همراهانش تقاضاى امان كرد. (صلاح‌الدين) او را امان داد و رها كرد.

همچنين ملكۀ قدس كه به نيابت از همسر اسيرش به دست صلاح‌الدين بر فرنگيان حكومت مى‌كرد آزاد گرديد. مال و منال و خدم و حشم وى را دادند؛ و از صلاح‌الدين اجازه گرفت تا نزد شوهرش كه در دژ نابلس زندانى بود برود. صلاح‌الدين اجازه داد و او نزد شوهر رفت و همانجا ماند. پاتريك اعظم فرنگيان با اموال فراوانى از عبادتگاهها مثل صخره، اقصى و كليساى قيامت و ديگر جاها كه مقدارش را كسى جز خدا نمى‌داند شهر را ترك گفت. با وجود همۀ اين اموال صلاح‌الدين متعرض او نشد؛ و چون گفتند كه بايد آنچه را كه مايۀ تقويت مسلمانان مى‌شود از وى گرفت، گفت: «به او خيانت نمى‌كنم».