اسلام او ايمان دارى به همراه هشت، نه يا ده هزار تن از همان جايى كه پيك من به تو مى‌رسد، به سوى آنان گسيل دار ... والسلام.»

سليمان بن ربيعه باهلى نيروهاى كوفه را بر محور ارْبل- حلفا- بيلقان- برذعه هدايت كرد تا به باب الابواب (باكو) بر ساحل درياى خوارزم [1] رسيد. در همين هنگام، حبيب بن مسلمه نيز رهبرى سپاه اسلامى را به‌عهده گرفت و در طول رودخانه فرات عليا رهسپار گرديد. او با پيمودن محور جِسْرِمَنْبِج- رُها- ملازگرد- كليكيا خود را به دبيل رساند و از آنجا رو به سوى شمال نهاد تا به تفليس رسيد و در پى آن ارمنستان به تصرف مسلمانان درآمد.

با استمرار درگيرى، مسلمانان نواحى شمشاط، ملطيه، طرنده، مرعش، حدث، زبتره واقع در مرزهاى غربى ارمنستان را به قلمرو خود افزودند تا از آن طريق بتوانند به سوى ماوراى دروب [2] پيش روند. به اين ترتيب در خلال مرحله سخت درگيرى، ارمنستان به گذرگاه نيروهاى اسلامى و نيروهاى بيزانس تبديل گرديد.

در اين دوره، تركستان در پرتو حكومت خاندان سامانى به اسلام گرويده بود. پس از تضعيف اين سلسله، خاندان غزنوى دست به كار تحميل خود بر خاندان عباسى گرديد.

سپس سلاجقه آغاز به گشودن راه به سوى حكومت كردند و اين در هنگامى بود كه سلجوق، فرمانده غزان، در سال 390 ه/ 970 م همراه قبيله‌اش از بيابان قرقيز به سوى جَنْد واقع در مصبّ رودخانه سيحون با درياچه خوارزم (آرال) حركت كرده و سپس به بخارا منتقل شدند.

اين گروه از مسلمانان غزنوى (سلاجقه) به مذهب سنّت گرويدند و با همه نيرو و توان بدان ملتزم گشتند.

پس از درگذشت محمود غزنوى در سال 422 ه/ 1030 م. سلاجقه از فرمان غزنويها سر برتافتند و سلسله حملات آنها به سوى غرب، به استيلايشان بر آذربايجان انجاميد؛ و به اين ترتيب خود را به شمال رساندند و در ارمنستان مستقر گشتند.

[1] . باب الابواب بر ساحل درياى خزر است نه خوارزم. (ر. ك. دايرة المعارف فارسى، واژۀ دربند يا باب يا باب‌الابواب).

[2] . مدخلهاى تنگ سرزمين روم. «اصل دروب عربى نيست و عرب آن را در معنى ابواب به كار برده است. لذا مداخل‌تنگ بلاد روم را نيز دروب گفته‌اند، چون آنها به‌سان دروازه‌اى بود كه بدان منتهى مى‌شد. (دهخدا، واژۀ درب).