نام کتاب : روزهای سرنوشت ساز در جنگهای صلیبی نویسنده : عسلی، بسام جلد : 1 صفحه : 228
اوضاع به سود آنان نبود. به اين ترتيب به موجب پيمان صلحى
تازه ميان طرفين بنابر پيمان 1606 م سيتواتورك، سلطان از جزيهاى كه تا آن هنگام به
وى پرداخت مىشد دست كشيد.
دوره بعد دوره آرامش نسبى در جبهه اروپا بود و تا پيش
از 1644 م جنگ سرنوشتسازى روى نداد. عثمانيها توانستند بر ضعفهاى داخلى فايق آيند
و نيروهاى نظامى خويش را براى انجام عملياتى بزرگ در اروپا تجديد سازمان كنند. چرا
كه ساكنان بندقيه همچنان از طريق جزيره كرِت- اقريطش- بر درياى اژه مسلط بودند. هر
چند كه استانبول از سالها پيش مىدانست كه چگونه آنان را كه با بروز هر درگيرى در مرزهاى
«دلماسيا» و يا با حكومتهاى كوچك مسلمان آفريقاى شمالى عقبنشينى مىكنند و با مال
و پول صلح را به ارمغان مىآورند، خوار و ذيل گرداند.
سرانجام دولت عزم خويش را براى تصرف آخرين قلمروهاى شرقى
خويش با زور جزم كرد؛ و در حزيران (ژوئيه) سال 1644 م امپراتورى عثمانى به ونيزيها
اعلان جنگ داد.
سپس ناوگان عثمانى در كرِت- اقريطش- لنگر انداخت و با
فرا رسيدن پاييز، كادن- مانيه- را اشغال كرد. اما از آن پس عثمانيها بسيار كند حركت
كردند و موجب بروز نارضايتى در استانبول گرديدند و طى توطئهاى سلطان ابراهيم در 8
آگوست سال 1648 م از سلطنت عزل گرديد. پس از او محمد كوپرلى سازماندهى مجدد و فراگير
دولت را عهدهدار گرديد.
در اين دوره ساكنان ونيز بىوقفه كوشيدند تا براى مبارزه
در راه حفظ پايگاهشان در شرق از ديگر دولتها كمك بگيرند. آنان موفق به آزادسازى قنديه
نگشتند، اما در دلماسيا اندكى پيش رفتند و در سال 1651 م در «باروس» بر عثمانيها پيروز
گشتند.
در اينجا نقش محمد كوپرلى [1] فرا رسيد كه در حيات كل
امپراتورى عثمانى و دستگاههاى آن
[1] . محمد كوپريلى (1576-1661) منسوب به كوپرى واقع بر
ساحل قزل ايرماق نزديك آماسيه. نياى وى از آلبانى بهآنجا مهاجرت كرد و چنين به نظر
مىرسد كه او براى نخستين بار به عنوان يك بنده وارد خدمات نظامى گرديد، اما اندكى
بعد به خدمات دولتى پرداخت. او خزانهدار صدراعظم بود. سپس والى (پاشاى) دمشق و طرابلس
شام و قدس گرديد. تا آنكه پس از آن به پايتخت بازگردد و به وزارت برسد. پس از رسيدن
به اين منصب عالى، دشمنان او موفق شدند بر ضد وى توطئه كنند و او را به بازگشت به وطن
نخستش ناچار گردانند. سپس صدر اعظم - نخست وزير - محمد پاشا مشهور به بوينى اكرى (گردن
كج) وى را از آنجا به پايتخت فراخواند. او در 22 ايلول (سپتامبر) سال 1656 م در سنّ
هشتادسالگى به منصب صدراعظمى دست يافت و با سلطان شرط كرد كه بايد قدرت مطلق و نظارت
بر همۀ پستها و دواير را به او بدهد. او موفق گرديد در چارچوبى تشكيلاتى فراگير
امپراتورى را نيرومند سازد، اما راهى خونين را پيمود. پسر وى پس از مرگش اصلاحات او
را بدون جنگ و خونريزى ادامه داد.
نام کتاب : روزهای سرنوشت ساز در جنگهای صلیبی نویسنده : عسلی، بسام جلد : 1 صفحه : 228