روحى تازه دميد. پيامد وجود اين روح در تصميماتى كه دولت بر ضد همسايگان شمالى خود گرفت نمودار گشت. در ترانسلوانيا باب عالى «امير جرج راگوجكى» را كه در صدد فرار از تعهدات اقطاع‌دارى خود در قبال سلطان برآمده بود، از كار بركنار كرد و به جاى او «امير ميكال آباوى» را نشاند. تا آنكه هرگاه امپراتور با فشار مجارها از پذيرش امير «آباوى» خوددارى ورزيد، پاب عالى او را به جنگ تهديد كند.

به اين ترتيب در اروپا انديشه وظيفه مشتركى شكل گرفت كه طبق آن جهان مسيحيت موظف بود در راه دفع خطر مسلمانان بكوشد. در تقويت اين انديشه بيش از همه ونيزيها تلاش مى‌كردند. برخى پادشاهان اروپايى پاسخى مناسب دادند. پادشاه فرانسه لويى چهاردهم دعوت پاپ را براى يارى برادران دينى‌اش بر ضد تركان- با وجود روابط دوستانه‌اش با باب عالى- اجابت كرد. او اميران آلمان متشكل از خاندان اوسبرگ (اتحاد راين) را كه هم‌پيمان او بودند وادار ساخت تا 20 هزار جنگجو را زير فرمان امپراتور آلمان قرار دهند. اين اقدام دربار وين را كه پيوسته درصدد احتراز از جنگ بود و به گفت و گو با عثمانيها تمايل داشت به دردسر انداخت. اما كاسه صبر سلطان لبريز گرديد و به نيروهايش فرمان داد كه در آوريل 1663 م به مجارها حمله كردند، و حتى خود وين را در معرض تهديد قرار دادند. امپراتور نه تنها اتحاد راين بلكه سوئد را نيز به كمك خواست. پادشاه مجارستان در رأس نيروهايش در دو جنگ بزرگ (در كوه «قديس گوتارد» بر ساحل رودخانه زاب) بر عثمانيها پيروز گشت. اما اندكى بعد در سال 1665 م با آنها پيمان صلح امضا كرد تا بتواند در مقابل سياستهاى فرانسه ايستادگى كند.

عثمانيها موفق شدند يك بار ديگر تمام نيروهاى خود را در كرِت، جايى كه محاصره قنديه ناتمام مانده بود، وارد كنند. مردم ونيز پيوسته از فرانسه تقاضاى پشتيبانى مى‌كردند اما پادشاه لويى چهاردهم [1] تمايلى به تحريك باب عالى و برخورد با آن نداشت. او به طور رسمى- در

[1] . لويى چهاردهم يا «لويى بزرگ» در سال 1638 م در سن جرمان - آن لاى - به دنيا آمد. او در فاصله سالهاى 1643-1715 م حكومت را در آغاز زير سلطه نخست وزير خود مازاران عهده‌دار بود كه از روش سلف خود - ريشليو - پيروى مى‌كرد. سپس لويى در 1661 م در مقابل هيئت دولت با بر زبان آوردن عبارت مشهور «من دولت هستم» اعلان كرد كه مى‌خواهد حكومت را به طور مطلق به دست گيرد. پس از آن ارتش و نيروى دريايى را تجديد سازمان كرد و در چندين جنگ كه موجب تحقق وحدت و عظمت فرانسه گرديد، شركت جست. اما چند درگيرى ديگر قدرتش را مستهلك ساخت. بارزترين آنها جنگ بر ضد اسپانيا بود كه به صلح اِكس لاشاپل ellepa hcalxiA منتهى گرديد. به موجب اين صلح اوم در سال 1668 م بر فلاندر دست يافت. پس از آن جنگ با هلند بود كه به صلح نيميج eugmiN منتهى گشت و به موجب آن فرانسه در سال 1678 م بر لافرانش كوميت دست يافت. سپس جنگ اوگسبورگ بود كه به پيمان 1697 م ريسويك kciwsyR منتهى گرديد. پس از آن جنگ وراثت اسپانيا بود كه به پيمان 1713 م اوتريخت thcertu و پيمان 1714 م راستدتت دو باد daBedtetd atsaR منتهى گرديد.