با نيرو و سلاح تجهيز كردند. لشكريان و جنگجويان را بر آنها نشاندند و به جنگ كافران ماوراى درياها فرستادند و مناطق نزديك به دريا و نواحى ساحلى خود را به اين كار اختصاص دادند». [1]

كار نيروى دريايى تنها به كشتى‌سازى و ايجاد ناوگان محدود نمى‌شد، بلكه مسأله ايجاد يگانهاى نظامى كه بتواند در كمال كارآيى با دريا تعامل داشته باشد از اهميت بيشترى برخوردار بود. معاويه فهميد كه مردم يمن در كار دريانوردى از ديگران قابل اعتمادترند، از اين رو سازمان‌دهى آنان را آغاز كرد و در جمع آنان گفت: «من به شما اطمينان دارم و بر فرمانبردارى شما آگاهم، در حالى كه قبيله قيس با هم نزاع دارند و از جنگ در دريا خسته شده‌اند». [2]

معاويه پس از كسب آمادگيهاى لازم طى نامه‌اى به عثمان از او اجازه خواست كه همسرش را نيز با خود ببرد. انجام اين كار از سوى مسلمانان در جنگها براى اين بود كه هر چه بيشتر نسبت به دشمن كينه ايجاد كنند و عزمشان براى رسيدن به پيروزى جزم‌تر گردد.

ب. وضعيت در جبهه دوم (بيزانس)

تحول عظيم ايجاد شده در جامعه عرب پس از اسلام ضربه نيرومندى بر پيكر امپراتوريهاى كهن ايران و روم وارد آورد. فرماندهى عالى، مبانى استراتژيكى و تطبيق عالى آن با اصول جنگ، قدرت نظامى مسلمانان را آشكار ساخت. مجاهدان راه خدا با اين قدرت نظامى توانستند از نفوذ آن دو امپراتورى بكاهند و مجال زندگى را از آنها سلب كنند.

پس از درهم شكستن قدرت امپراتورى ايران در جنگى سخت، امپراتورى بيزانس بخش اعظم توان خود را به دلايل زير حفظ كرد:

1. داشتن راه زمينى با قاره اروپا كه به بيزانس امكان مى‌داد نيروى انسانى و امكانات نظامى و عمق استراتژيك خود را تأمين كند، در حالى كه امپراتورى ايران چنين امكانى را نداشت. [3]

[1] . مقدمۀ ابن خلدون، فصل فرماندهى ناوگان، چاپ دارالكتاب اللبنانى، ج 1، ص 448-449.

[2] . الأغانى، اصفهانى، ج 2، ص 172.

[3] . اين ديدگاه نويسنده جاى تأمل دارد، زيرا شكست ايرانيان به دليل نداشتن عمق استراژيك نبود، بلكه آنان در اصل در مقابل اعراب مقاومت نكردند و اسلام را داوطلبانه پذيرا گشتند.