نفس آنان؛ يافتن توان شكست دشمن و رهايى از سلطه‌اى بود كه آلفونسو و ديگر پادشاهان شمال بر مسلمانان تحميل كرده بودند.

از ديگر نتايج اين نبرد برطرف شدن پراكندگى ميان ملوك الطوايف اندلس و يك‌پارچه شدن آن بود. اما روش اجراى اين كار با هدف مغاير بود و بر آينده درگيريها تأثير ناخوشايندى گذاشت. چرا كه از آن پس ميان اندلسيان «ساكن شهرها» و مرابطانى كه «براى جهاد به اندلس آمده بودند»، اختلاف افتاده معتمد بن عباد نخستين قربانى اين اختلاف بود.

اختلافى كه در زمانى كوتاه اندلس را به دو بخش جداگانه تقسيم كرد. اين پديده نمونه بارز اهداف والايى است كه به دليل به‌كارگيرى روش‌ها و ابزار نامناسب به نتيجه كامل نمى‌رسد.

نبرد زلاقه از جنبه نظامى بسيار درخشان بود و درسهاى فراوانى به همراه داشت. شايد بارزترين اين درسها «تصميم بر كسب پيروزى» و «سرسختى نشان دادن در درگيرى مسلحانه» به عنوان تنها راه ممكن براى بيرون آمدن از اوضاع آشفته حاكم بر روابط ميان مسلمانان اندلس و دولت‌هاى شمالى مسيحى بوده باشد. اين تصميم در ميان عموم مسلمانان به همان اندازه آشكار بود كه در سطح فرماندهان. مسلمانان نشان دادند كه براى دست كشيدن از نصف‌دارايى خود به نفع جنگجويان مغربى و برادران دينى خود به خاطر حمايت از اسلام و مسلمانان، آمادگى دارند. شايد دليل وجود آگاهى كامل نسبت به ماهيت و اهداف درگيرى را در شگفتى‌هايى كه اديبان، شاعران و نويسندگان، پس از سقوط طليطله آفريدند بتوان مشاهده كرد. نيز به وضوح ديده مى‌شود كه پس از ارتباط ابن عباد با ابن تاشفين، حكمرانان مسلمان- ملوك الطوايف- به دليل ترس از به خطر افتادن موقعيت خودشان، جهت‌گيرى‌هاى گوناگون و متضادى با خواسته‌هاى مسلمانان داشتند. تلاش اطرافيان ابن تاشفين براى متقاعد ساختن وى به منظور از ميان برداشتن ملوك الطوايف نيز ديدگاه آنان را به اثبات رساند. اگر امكان يك همپيمانى بر پايه زمينه‌اى روشن فراهم مى‌آمد، جنبه‌هاى منفى ناشى از همكارى آن دو قابل برطرف شدن بود. به طورى كه اين همكارى موجب افزايش قدرت نظامى مسلمانان نه تنها براى جنگ زلاقه بلكه براى پى‌گيرى درگيرى مسلحانه در جنگ درازمدت گردد.

بارزترين درس‌هاى صحنه عمليات به اين شرح است:

1. تنظيم همكارى عالى ميان ابن عباد و ابن تاشفين و تنظيم همكارى ميان همه گروه‌هاى رزمنده درگير در جنگ.