سال 1189 م صليبيها بر گرد عكا حلقه زدند و جنگ صليبى سوم، كه رويارويى و درهم شكستن آن براى صلاح‌الدين مقدر شده بود، آغاز گرديد». [1]

1. اوضاع عمومى پيش از حطين‌

الف. اوضاع در جبهه فرنگيان‌

فرياد پاپ اوربن دوم در مجمع كلرمونت، «مسيحيان غربى بايد رهسپار كمك به شرق گردند»، نخستين فريادى كه براى دعوت به جنگ صليبى برآورده شد نبود. همان‌طور كه مجمع كلرمونت هم كه از 18 تا 28- نوامبر- سال 1095 م تشكيل گرديد، نخستين مجمع كليسايى كه مى‌كوشيد كليساهاى شرقى و غربى را براى سازماندهى جنگهاى صليبى با هم متحد سازد نبود. اما تلاش كليسا در اين دوران در مرحله و دوره‌اى مناسب انجام شد.

اندكى پس از مجمع كلرمونت، ارتشهاى غربى به سوى شرق سرازير شدند. از آسياى صغير گذشتند و به انطاكيه رسيدند و آنجا را به تصرف درآوردند. آنگاه در دو محور ساحلى و داخلى (روج- معرة النعمان- شيزر- مصياف- اكراد) حركت كردند تا بار ديگر در طرابلس به يكديگر بپيوندند و از آنجا راهشان را به سوى بيروت و صيدا تا قيساريه و از آنجا تا قدس ادامه دهند. صليبيها به سازمان دادن دولتهاى خود پرداختند و مملكت قدس، امارت انطاكيه و امارت رُها را با حكومتهايى خودمختار تشكيل دادند.

در اواخر سال 1099 م خبر بازپس‌گيرى قدس به وسيله مسيحيان به اروپا رسيد و مردم با شور و شادمانى از آن استقبال كردند. در زمستان سال بعد شمار بسيارى از فرماندهان صليبى همراه سربازانشان به سرزمينهاى خود بازگشتند. سخن همه كسانى كه به اروپا بازگشته بودند اين بود كه شرق نياز به جنگجو و آبادگرانى دارد تا كار خدا را ادامه دهند؛ و در مشرق اموال و املاك فراوانى است كه در انتظار مردمان حادثه‌جو به سر مى‌برد. آنان بر جنگ صليبى جديدى، كه مردان كليسا آن را تبرك كنند، اصرار مى‌ورزيدند.

به اين ترتيب جنگ صليبى دوم با شركت جنگجويان لمباردى، آلمانى و فرانسوى آغاز گرديد. اما اين تهاجم به ويژه پس از حمله به آنكارا با مقاومت مستمر تركان روبه‌رو گرديد.

[1] . تاريخ الشعوب الاسلاميه، بروكلمان، كارل، دار العلم للملايين، ص 357.