نام کتاب : روزهای سرنوشت ساز در جنگهای صلیبی نویسنده : عسلی، بسام جلد : 1 صفحه : 92
اسيران را به دمشق بردند و شمار آنها آن قدر زياد بود
كه بهاى يك اسير تا سه دينار كاهش يافت. «به طورى كه يكى از مسلمانان خريد يك اسير
به ازاى كفشهايش را معاملهاى بدون سود خواند».
4. نتايج نبرد حطين
الف. نتايج سياسى
نبرد حطين به لحاظ سياسى از آن رو با اهميت است كه نقطه
تحولى سرنوشتساز براى انتقال از مرحله دفاع استراتژيك به مرحله تهاجم استراتژيك به
شمار مىرود. اين تحول نه از طريق فعاليتهاى جنگى پس از آغاز نبرد، بلكه به واسطه وضع
روحى جنگجويان كه بيش از دوستان مورد ستايش دشمنان قرار گرفت به روشنى پيداست؛ همچنين
اين مسأله در وضع معنوى مسلمانان در شب قبل از نبرد كه به نقل منابع تاريخى پيوسته
سرگرم راز و نياز و خواندن سرودهايى كه بيانگر روحيه بالاى معنوى آنان بود پيداست.
در مجموع مهمترين درسهاى اين نبرد جاودانه را مىتوان
به صورت زير فهرست كرد:
1. استفاده از وحدت سياسى در راستاى هدف جنگ و استفاده
از پيروزى نظامى براى تقويت وحدت سياسى.
معروف است كه اميران و فرماندهان اسلامى همه تلاش خود
را بر موضوع ايجاد توان شخصى و ورود به ميادين سخت نبرد براى تأمين وحدت اسلامى، و
نه يك هدف مستقل، بلكه به عنوان وسيلهاى براى تقويت توان رزمى، متمركز ساخته بودند؛
صلاحالدين پيش از آغاز نبرد نيروهاى اسلامى را از اقصى نقاط شام و مصر بسيج كرد و
اين كار قدرت رزمى او را چنان بالا برد كه برترى نظامى را از فرنگيان گرفت. حفظ چنين
اتحادى بدون دستيابى به پيروزى ناممكن بود؛ و صلاحالدين از اين موضوع در همايش فرماندهانش
پرده برداشت. پيروزى در حطين موجب افزايش هر چه بيشتر انسجام نقاط گوناگون جهان اسلام
گرديد و سرزمينهاى اسلامى و سرانشان كه در جنگهاى درازمدت با فرنگيان اعتماد به نفس
خود را از دست داده بودند، بار ديگر آن را بازيافتند.
2. بروز درگيرى ميان دشمنان و از ميان رفتن دشمنى ميان
دوستان؛
يا به تعبير روشنتر تضمين قدرت براى درهم شكستن مقاومت
و توان مادى و معنوى دشمن و در مقابل، تضمين قدرت
نام کتاب : روزهای سرنوشت ساز در جنگهای صلیبی نویسنده : عسلی، بسام جلد : 1 صفحه : 92